محمد حسین فرهنگی، نماینده 3 دوره مجلس شورای اسلامی از حوزه تبریز، آذرشهر و اسکو و عضو هیات رئیسه مجلس است. وی با حضور در دفتر تحریریه مرکزی آناج به سوالان خبرنگاران در خصوص مسائل کشوری و استانی پاسخ داد که در ادامه مشروح این گفت و گو تقدیم مخاطبان می گردد:
آناج: آقای دکتر، اجازه بدهید از موضوعات فرهنگی شروع کنیم: یکی از مسائلی که در وزارت ارشاد به چشم می خورد، و مختص به این دولت هم نیست، تساهل و تسامح در خصوص خطوط قرمز است به طوریکه شاهد هستیم در برخی آثار، صحنه های کاملا نامناسبی علنا منتشر می شود.
ابتدا باید به طور کلی چهارچوب تساهل و تسامح مورد سؤال را تعریف کنیم و گرنه اسلام، دین تساهل و تسامح است. یعنی در چهارچوب روابط مومنین و در میان معتقدان به ارزش های الهی، سختگیری بی معنا است و اصل بر گذشت، سعه صدر و رحمت است. همانطور که خداوند در آیه آخر سوره فتح می فرماید رحماء بینهم، یا می گوید پیامبر بزرگوار اسلام (ص) رحمة للعالمین است. اما باید بقیه اجزاء تفکر توحیدی را هم دید. شعار اصلی و استراتژیک توحید یعنی لا اله الا الله با “لا” شروع می شود و بلافاصله با اثبات واقعیت اصلی آفرینش همراه می گردد. آیا نفی شرک، به معنی بی رحمی به دیگران است؟ باز هم پاسخ منفی است. در نهج البلاغه، امام علی (ع) در نامه به مالک اشتر می فرماید: مردم بر دو گروهند. یا برادر دینی تو هستند یا در آفرینش با تو شریک و همانند می باشند. اما در آیه آخر سوره فتح اشدّاء علی الکفار، مقدم بر رحماء بینهم است. همچنین باید تبیین شود که آیا اشدّاء فقط مربوط به میدان جنگ است یا در حوزه های دیگر مثل فرهنگ هم وجود دارد؟ برخی می گویند در اسلام شعار مرگ نداریم. این در حالی است که خداوند قُتِل به معنای مرده باد را در قرآن کریم، در مورد کفار و منافقان بیان می فرماید. شاید معنای این کلام، این باشد که کسی که با نظام آفرینش همسو نشده است، در واقع زنده نیست. لذا در مقابل چنین تفکری اسلام بسیار محکم است و جای هیچ گونه تساهل و تسامح هم نیست. تا جایی که به پیامبر (ص) توصیه می کند که نهایتا به کافران بگویید دین شما برای خودتان و دین ما برای خودمان باشد. نظامی که بر مبنای این تفکر شکل گرفته است، طبیعتا نهادی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد دارد که مسئول حمایت و جهتگیری در همین سمت و سو هستند. سهل گرفتن و از آن بدتر مقدم داشتن تفکر غیر توحیدی روش قابل قبولی نیست. اما در جزئیات ممکن است اختلاف نظرهایی وجود داشته باشد. مانند اینکه منظور از سختگیری، تاکید بر روش های کلیشه ای است؟ تاکید بر روش های سرکوب گرانه است؟ تاکید بر روش هایی است که اجازه ندهد هیچ گونه عرض اندامی از سوی جریان های فرهنگی و هنری اتفاق بیافتد؟ قطعا اینطور نیست. لذا تکثری مطلوب است که تکثر را در قالب چهارچوب ها بپذیرد. البته مراد پافشاری بر سنتهای ناصحیح نیست و برخی باورهای ناصحیح نباید ارزش واقعی تلقی شوند. در دوران نوجوانی ، خانواده ای در محل ما وجود داشتند که داشتن مو بر سر را خلاف دینداری می دانستند و همه اعضاء ذکور خانواده سرشان را با تیغ می زدند. عرض نمی کنم که باید او را نفی و طرد کرد اما نباید آن را به اسم دین پذیرفت و رسمیت داد. این هم یک روش زندگی است و نمی توان بر آنها سخت گرفت و باید تساهل و تسامح داشت ولی اجازه نداد به اسم دین مطرح شوند. در نقطه مقابل، باید اساس دین و ارزش های واقعی دینی را در قالب کلام، نمایش و نوشتار و کتاب و … ارائه کرد. در این چارچوب، نظامی که بیت المال دارد و سازمان های فرهنگی دارد، قطعا مجاز به همراهی و حمایت از آثار و فعالیتهایی که با مبانی و ارزشهای دینی مبارزه می کنند، نیست.
بقیه در ادامه مطلب
آناج: قطعا هیچ مرجعی انتشار صحنه های نامناسب اخلاقی را در آثار مجاز نمی داند. مجلس چه اقدام نظارتی انجام داده است؟
به صورت مصداقی در جریان مواردی که منظورتان می باشد، نیستم. اما مجلس دو کمیسیون دارد که به طور مستقیم با مسائل فرهنگی مرتبطند. یکی کمیسیون آموزش و تحقیقات است که با مسائل فرهنگی آموزش و پرورش و آموزش عالی در ارتباط است و دیگری کمیسیون فرهنگی است که با سایر سازمان های فرهنگی مرتبط است. در کنار این دو کمیسیون، کمیسیون اصل 90 وجود دارد که بر حسن اجرای وظائف دستگاه ها نظارت می کند و در صورت اطلاع و یا انعکاس موارد، بررسی می کند. البته آن چیزی که باید اصل قرار گیرد مسلمات است. البته در برخی فروع، مراجع تقلید نیز ممکن است فتاوای مختلف داشته باشند و در این قبیل موارد نظر ولی فقیه باید ملاک عمل قرار گیرد.
آناج: بنیاد فرهنگی آذربایجان به نظرتان باید با چه ساختاری تشکیل شود؟
پیشنهاد شخصی بنده این است که زیر نظر نماینده رهبری باشد. چراکه با رهبری و بیت ایشان در ارتباط هستند و بر شیوه ها و روش هایی که در حوزه فرهنگی مطرح می شود نظارت می کنند. اما اگر تاسیس کنندگان این تصمیم را نداشته باشند، طبیعتا هر چه به مراکز علمی نزدیکتر باشد، بهتر است.
آناج: قطعا فیلترینگ راه حل کافی نیست. اما باعث خریدن زمان برای تولید محتوای صحیح و کنترل می شود. نظرتان در خصوص فیلترینگ شبکه های اجتماعی چیست؟
مثل هر حوزه دیگری نظارت با روش های صحیح بهتر از ممانعت است. مگر اینکه نهادهای مسئول فاقد برنامه باشند و بگویند ما قادر به جلوگیری نیستیم.
آناج: یکی از نمایندگان می گوید در مذاکرات هسته ای، نظام سهمی برای مجلس قائل نشده است، بعضی می گویند این حق نمایندگان است، برخی می گویند نمایندگان در جریان مذاکرات نیستند و برخی می گویند در جریان هستند. علت این تناقض گویی ها چیست و به نظر شما باید توافق جامع به تصویب مجلس برسد یا خیر؟
هر آنچه که اسم معاهده بر آن اطلاق شود، طبق قانون اساسی باید به تصویب مجلس برسد. آنچه که در مرحله مقدماتی مطرح شد، موافقتنامه نیست. آنهایی که معتقدند مجلس در جریان قضایا نیست، مدنظرشان بیشتر حواشی و جزئیات مذاکره است. وگرنه کلیات را نه تنها نمایندگان بلکه عموم نیز در جریان هستند. قبل از ما طرف غربی آن را علنی می کند. حتی مطالبی که توافق می شود محرمانه باقی بماند، از سوی طرف غربی افشا می شود و رسانه های غربی به آن می پردازند و رسانه ملی نیز نقل قول می کند. درباره حضور نمایندگان در هیأت مذاکره کننده، در خود مجلس دو نظر وجود دارد. در کنار نظر موافق برخی معتقدند این ارتباط باعث مشارکت در نتایج می شود و عملاً نقش نظارتی مجلس را تحت الشعاع قرار می دهد. در طرف مقابل نیز پارلمانهایی مانند کنگره آمریکا حضور ندارند.
به همین دلیل اصل بر اطلاع است و چهارچوب های اساسی با همه ارکان نظام هماهنگ است. توصیه ما هم این است که سعی شود از حواشی پرهیز گردد.
آناج: توافق موقت ژنو با عنوان بیانیه اقدام مشترک منعقد شد و بنا به گفته شما توافق نبود که نیاز به تصویب مجلس داشته باشد. خانم افخم در یکی از نشست های خبری گفتند که تنها چیزی که با طرف غربی به توافق رسیده شده است، عنوان توافق جامع است که “بیانیه جامع اقدام مشترک ” نام دارد. با این وجود باز نیاز به تصویب مجلس نیست؟
عرض کردم اگر ماهیت، ماهیت تفاهم یک دولت با دولت دیگر باشد نیاز به تصویب نخواهد داشت. مثل توافقی که مجلسی ها در دیپلماسی پارلمانی و یا در اتحادیه بین المجالس انجام می دهند. اما اگر ماهیتش به گونه ای باشد که برای دولتهای طرفین تعهد آور باشد، نیاز به تصویب دارد. در عین حال مرجع تفسیر قوانین عادی مجلس و تفسیر قانون اساسی با شورای نگهبان است و در موارد ضروری می توان استفسار کرد.
آناج: چندی پیش جلسه ای که بین برخی نمایندگان استان با وزیر کشور و استاندار پیرامون برخی نقدها در خصوص مدیریت استان برگزار شده بود. از محتوای صحبت ها اطلاعی دارید؟
قرار بود جلسه با حضور تمام نمایندگان صورت گیرد ولی زمان اعلام شده، با برخی جلسات مجلس همزمان شد، ولی تعدادی از دوستان جلسه کمیسیون ها را شرکت نکردند و رفته بودند. بنده هم در جلسه هیأت رئیسه مجلس حضور داشتم. البته صحبت خاصی شکل نگرفته بود.
آناج: کاهش قیمت نفت تا چه حد بر بودجه کشور و استان تاثیرخواهد گذاشت؟
دولت سعی خواهد کرد کاهشی که در بودجه پیشبینی کرده و به 72 دلار کاهش داده و 71هزار میلیارد دلار برای معادل آن بودجه تعریف شده را عملی کند به نظر می رسد عملکرد دولت با این اوصاف نسبت به عملکرد سال 93 کاهش پیدا کند، چون قیمت پیشبینی آن ها با واقعیت بازار تفاوت دارد و امروز نفت حدود 50 دلار است، با این حساب مجبور می شویم که یا نفت بیشتری بفروشیم که باعث کاهش بیشتر قیمت میشود یا داخل کشور را مدیریت کنیم.
البته در بودجه سال 94، در مجلس دو سقف پیش بینی شد: بر مبنای 50 دلار برای شش ماهه اول و بر مبتای 70 دلار برای اجازه هزینه کرد در شش ماهه دوم. البته به دلیل این که مجوز در ماده واحده داده شد، سقف قرائت شده نیز بر اساس نفت 70 دلار است.
آناج: در باره بودجه های استانی و پروژه ها؟
در قانون بودجه، بودجه های عمرانی پراکنده هستند، که بعضی از آن ها دارای ردیف های ملی هستند مثل راه آهن تبریز میانه که اعتبار220 میلیاردی دارد البته اگر درآمدها محقق شوند.
بزرگراه اهر تبریز 15 میلیارد تومان و بزرگراه مراغه و ارومیه نیز 90 میلیارد اعتبار دارند. تبریز اسپیران نوردوز، قطارشهری تبریز هم که یک طرح ویژه است و برای انتقال زندان تبریز نیز اعتبار پیشبینی شدهاست.
موارد مهمی هم مانند سد شهید مدنی 17 میلیارد بودجه دارد که امسال امیدوار هستیم شاهد تسریع در روند این پروژه باشیم.
پروژه های بیمارستانی اعتبارات مختلفی دارند همچون بیمارستان های شهدا و امام خمینی که دارای ردیف های خاص می باشند.
بیمارستان های آذرشهر، بناب، سراب، مراغه و عجبشیر دارای اعتبار هستند و در سال 94 این اعتبارات تزریق خواهد شد. در این بین آذرشهر، عجبشیر و سراب برای ساخت بودجه گرفتهاند و دیگر شهرستان ها برای تکمیل، تجهیز و ادارهی آن ها. این اعتبارات متمرکز نیستند و در اختیار پروژه هستند.
پروژه هایی هم هستند همچون پژوهشگاه علوم پزشکی، مرکز تحقیقات علوم کاربرد دارویی، تجهیز و مرمت تجهیزات آبرسانی، کنارگذر ایلخچی، چندین سد و طرح های فاضلاب هم در شهرستان ها اعتبار دارند.
دستگاه هایی هم که ردیف بودجه متمرکز دارند مثل 9 شهری که برای سالن های 6000 نفری آن ها اعتبار 15 میلیاردی در نظر گرفته شدهاست و باید دستگاههای ذی ربط پیگیری کنند تا از این بودجه سهمی داشته باشیم. پیست دوچرخه سواری تبریز و 4 شهر دیگر نیز اعتبار دارند که باید در این طرح ها هم قوی عمل کنیم تا بتوانیم بودجه بگیریم.
همه این پروژه ها به همراه چند پروژه دیگراعتبار ملی دارند البته باید دقت کنیم هرکدام از پروژها صاحب خود را دارند و نمیشود ردیف یک پروژه را صفر کرد تا پروژه دیگر پیشرفت کند. برخی از مسئولان استانی در سال قبل، نتوانستند از این اعتبارات متمرکز سهم قابل توجهی جذب کنند.
دسته سوم اعتبارات، آن هایی هستند که اسمی از استان یا شهر نیست و بودجه آن در اختیار مراکز مشخصی است و بودجه آن ها از دولت یا منابع خاص مثل جریمه های رانندگی به دست میآید.
به عنوان مثال، مراکز ورزشی مناطق کمتر برخوردار سال قبل 18 میلیارد داشت امسال 42 میلیارد، پس ما باید با پیگیری سعی کنیم و از این بودجه ها که در اختیار مراکز است جذب کنیم نکته مهم این که برخی از مسئولان استانی در سال قبل نتوانستند از این 18 میلیارد سهم قابل توجهی جذب کنند پس ما باید دستگاه به دستگاه برسی کنیم و ببینیم چقدر توانستهاند از این بودجه ها جذب کنند. مانند سازمان های فرهنگی هنری و فضاهای ورزشی، دستگاه ها باید تلاش کنند تا اینگونه بودجه ها را صاحب شوند.
برخی نهاد ها هم در بودجه نمی آیند مثل بنیاد شهید، ستاد اجرایی، بنیاد مستضعفان و نهاد های غیردولتی خاص بعضا دارای منابع وسیع هستند و باید با پیگیری به دنبال منابع رویم، به طور مثال سال قبل که با تذکر مسئولان دانشگاه ها، توانستیم در بحبوحه بودجه ردیف های برخی دانشگاه ها را افزایش دهیم. برای تامین آب ارومیه فعال شدن تصویه خانه 2 و 3 تبریز و تصفیه خانه های شهر های دیگرضروری است، با انتقال آب های سطحی و تصفیه شدهی تبریز و شاید شهر های دیگر میتوان با یک تیر چند نشان زد.
انتقال آب های سطحی و تصفیه شدهی فاضلابی تبریز و چندین شهر بهترین راه کمک به دریاچه ارومیه است
آناج: در ماه های اخیر شاهد هفتهبازار تصمیم ها در خصوص دریاچه ارومیه بودهایم، تا کی این روند ادامه خواهد داشت؟
بین صاحب نظران و کارشناسان همیشه اختلاف وجود دارد و این طبیعی است، در این حوزه هم طرح هایی همچون انتقال آب از رودخانه ارس و دریاچه خزر، انتقال آب های سطحی و تصفیه شده فاضلابی و … مطرح شده است که با اهتمام دولت و نمایندگان امیدوار هستیم گام های جدی در این خصوص برداشته شود. باید توجه داشته باشیم این مسئله یک مشکل ملی است و باید یک توجه ملی به این قضیه شود. البته به نظر بنده انتقال آب های سطحی و تصفیه شدهی فاضلابی تبریز و چندید شهر مسیر سریعترین راه کمک به این دریاچه است.
آناج: با توجه به اهمیت بزرگراه تبریز-سهند این پروژه چگونه پیش خواهد رفت؟
سهند از شهر های سرریز جمعیتی است و بسیار پر اهمیت و نیاز به توجه کافی از طرف دولت و مسئولین ذی ربط دارد. به خاطر محدودیت منابع مالی امسال 3 و نیم میلیارد به این پروژه بودجه تخصیص داده شده است اما واقعیت این است که این پروژه بیش 60 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. البته مجوزی به دولت داده شده تا ردیف ها را جا به جا کند. با توجه به مجوز های دولت و سایر ارگان ها امیدواریم این پروژه هرچه زودتر تمام شود، به خصوص اینکه این پروژه بار عظیمی از دوش ترافیک بزرگراه شهید کسایی و جاده تهران – آذرشهر بر میدارد و کمک شایان به اهالی منطقه و دانشجویان خواهد شد.
دولت به شرکت شهرجدید سهند، مجوز داده است تا از منابع داخلی خود برای این امر هزینه کند و برنامه ریزیهای مناسبی برای این امر دارند.
در بودجه امسال دولت 86000 میلیارد تومان از درآمد های مالیاتی پیش بینی کرده است.
آناج: از سال های گذشته شاهد این بودهایم که برخی از کسانی که باید مالیات بدهند از آن فرار میکنند به خصوص دانهدرشت های اقتصادی، در این خصوص چه نظری دارید؟
در بودجه امسال دولت 86000 میلیارد تومان از درآمد های مالیاتی پیش بینی کرده و این مقدار را بین استان ها تقسیم خواهد کرد و با جدیت در پی آن خواهد بود و در اختیار مسئولین مجوزهای لازم وجود دارد پس مشکلی نیست. در بحث کلان مالیات دهندگان هم مهم شناسایی است و اگر این مهم عملی شود این دسته هم به لیست مالیات دهنده ها وارد میشوند! اگر دولت این دسته را شناسایی میکرد و از آن ها مالیات اخذ مینمود. برخی ارگان ها و شرکت ها هم باید مالیات بدهند و این مهم است به خصوص در شرایط فعلی کشور.
آناج: آیا با وجود محدودیتها، اتفاق جدیدی در بودجه 94 شاهد خواهیم بود؟
بله، با وجود محدودیتهایی که در اعتبارات وجود داشت، اتفاقات جدیدی نیز شکل گرفت. امسال قرار شد آنچه جنبه قانون گذاری دارد، قبل از بودجه در لایحه الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت بررسی شود. در آنجا برخی از احکام بودجه ای سالهای اخیر بررسی و دائمی شد. در مورد مساجد و مؤسسات قرآنی مقرر شد هزینه های آب، فاضلاب، برق و گاز فضاهای اصلی آنها رایگان باشد. الگوی مصرف هم با پیشنهاد اینجانب و رأی نمایندگان حذف شد و به صورت یک قانون دائمی در آمد. احکام مختلف دیگری هم آنجا به تصویب رسید که برخی از آنها تازگی داشت و بعد از چاپ در روزنامه رسمی در اختیار همگان قرار می گیرد. از جمله اختصاص مالیات مؤسسات اقتصادی که در گذشته مالیات نمی دادند، به آموزش و پرورش.
در بودجه هم پیش بینی های جدیدی در مجلس به عمل آمد. از جمله تعیین رقم 400 میلیاردی برای مصوبه ای که درباره مالیات عرض کردم، برای آموزش و پرورش و همچنین اختصاص 200 میارد از محل درآمدهای حاصل از فروش فرآورده های نفتی قاچاق و 1700 میلیارد از محل صرفه جویی شرکتها و بانکهای دولتی. یعنی 2300 میلیارد تومان اعتبار جدید، در مجلس در اختیار آموزش و پرورش قرار گرفت که می تواند تحولات زیادی در این مجموعه مهم و با ارزش قرار گیرد. هیچکدام از این موارد در لایحه دولت نبود.
اختصاص معادل ریالی 300 میلیون دلار برای تسهیلات شرکتهای دانش بنیان، حل مشکل کارگزاران مخابراتی، حذف جریمه بیمه کشاورزان آسیب دیده از خشکسالی و حوادث غیر مترقبه، و استمهال سه ساله وامهای آنان، حل مشکل کسانی که بیش از 8 سال از سربازی غیبت داشتند، اختصاص هزار میلیارد تومان برای صندوق بیمه محصولات کشاورزی و به همان میزان برای کمک به توسعه روشهای نوین آبیاری، پرداخت حق نگهداری برای والدین شهدای عزیز که نیاز به مراقبت دارند و همچنین افزایش اعتبار جانبازان و بسیجیان معسر از جمله تصمیمات جدید بودجه سال 1394 است.