دكتر محمد حسین فرهنگی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی امروز (یکشنبه) با حضور در برنامۀ “من طهران”، پیرامون تحولات اخیر سیاسی و اقتصادی در کشور و نشست مشترک روز گذشته مجلس و دولت، اظهار داشت:
بحث هایی كه بین پارلمان و دولت در جریان است، مانند همه مذاکرات گذشته، بحث های كارشناسی است؛ یعنی بحث درباره آن است که در مقطع خاص فعلی، از نظر اقتصادی كدام روش كارامدتر است و كدام اقدام موثرتر است. همچنین در راستای استفاده از فرصت هایی كه تهدیدها به وجود می آورند، و نیز در راستای توسعه صادرات و تقویت تولید داخل و خودكفایی بیشتر، گفتگو می کنیم. البته در روش ها گاهی اختلاف نظرهایی وجود دارد كه بحث های اخیری كه میان مجلس و دولت بوده، عمدتا در روش های كارشناسی است كه امیدواریم در مراحل آتی به تفاهمات بهتری هم برسیم.
دیدگاه مجلس درباره مرحله دوم طرح هدفمندی
عضو هیئت رئیسه مجلس، درخصوص دیدگاه نمایندگان ملت پیرامون اجرای مرحله دوم طرح هدفمندی پرداخت یارانه ها، گفت:
در مرحله اول كه اجرای آن را در حدود دو سال قبل شروع كردیم، هم دستاوردها و آثار مثبت و هم محدودیت ها و مشكلاتی داشتیم. اصرار مجلس در این مرحله بر این است كه حتما به تجارب گذشته توجه شود و به جای تاكید ویژه بر توزیع منابع مالی بین اشخاص، بر تقویت نهادهای مختلف در حوزه های اقتصادی و عمرانی تاكید شود و حمایت ها – همان طور كه از عنوان این طرح مشخص است- “هدفمند” گردد. یعنی به سمت نیازها و مطلوبیت های جدی تر در جامعه سوق داده شود.
به گفتۀ فرهنگی، مجموع این اقدامات می تواند حاصلی در راستای پیشگیری از آسیب پذیری ها و جلوگیری از مشكلات و گسترش بعضی از ناهنجاری ها باشد. البته دولت نظر متفاوتی دارد و به اجرای سریع بقیه مراحل به صورت یكجا معتقد است و ادعا دارد كه مشكلات را هم حل می كند، در حالی كه در صورت وقوع چنین اتفاقی افزایش شدید قیمت حامل های انرژی و در نتیجه آن افزایش قیمت محصولات تولیدی بخش های مختلف و خدماتی را كه به آن ها مربوط است، به دنبال خواهد داشت.
به عنوان مثال در حمل و نقل بار مشكلاتی جدی پدید خواهد آمد و در حوزه های مختلف دیگر هم تاثیر خواهد گذاشت. افزایش هزینه های حمل و نقل می تواند به افزایش قیمت محصولات در حوزه های مختلف منتهی شود. افزای قیمت مواد اولیه و بالا رفتن نرخ تورم، با هم ترکیب می شود و تاثیرات منفی زیادی خواهد داشت. این بحث ها ادامه دارد.
طبق قانون هدفمند سازی یارانه ها پیش بینی شده كه همه این تصمیمات، در قانون بودجه سالانه متمركز شود و ما منتظریم دولت قانون بودجه را كه با تاخیر هم به مجلس ارسال می شود، سریع تر به مجلس ارسال كند. هر طرحی در لایحۀ بودجه درباره هدفمند سازی یارانه ها مطرح شود، با حضور نمایندگان دولت كارشناسی می شود و تصویب خواهد شد و تصویب آن به منزله مجوزی است به دولت، برای محدوده ای از اقداماتی كه باید عمل كند.
ممنوعیت اجرای مرحله دوم فقط برای سال 91 است
فرهنگی در ادامه، درخصوص “ممنوعیت اجرای مرحلۀ دوم طرح هدفمندی” که دو ماه پیش در مجلس به تصویب رسیده بود، گفت:
آن چه در مجلس تصویب شد فقط برای سال 1391 هجری شمسی بود، یعنی اجرای این طرح فقط برای ماه های باقی مانده از امسال ممنوع شد تا مرحله دوم بدون كار كارشناسی بیشتر انجام نشود. لذا از فروردین سال 92 هیچ مشكلی وجود ندارد و دولت می تواند در لایحه بودجه پیش بینی كند و از سال بعد هم هر آن چه به تصویب می رسد، همان را عمل و اقدام می كند.
طرح های دولت برای رهایی از اقتصاد متکی به نفت
نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی، در ادامه پیرامون سخنان رییس جمهور در مجلس مبنی بر ضرورت حل ریشه ای و پایه ای معضل اقتصاد ایران و رهایی یافتن از اقتصاد متکی به نفت، گفت:
در قوانین مختلف، از جمله قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مواردی مانند استقلال بودجه جاری از درآمدهای نفتی و نظایر آن، پیش بینی و ابلاغ شده و این دستور و حكم قانونی دارد و رئیس جمهور هم موظف به اجرای آنهاست. اتفاقا محدودیت هایی كه در ورود ارز به كشور و موارد دیگر ایجاد شده، این امر را تسهیل می كند، یعنی می شود با سرعت بیشتر و برنامه ریزی متناسب، به این اهداف هم دست پیدا كرد.
اما ایرادی كه در مجلس و خارج از مجلس به برخی از صحبت های ایشان وارد شده این است كه بعضی از ایده هایی كه ایشان مطرح می كند، با مدت باقی مانده از این دولت متناسب نیست. این دولت نهایتا چند ماه فرصت دارد. چند ماه از این جهت عرض می كنم كه حتی در ماه های پایانی دولت نمی تواند خیلی به بحث های جدی اقتصادی و .. وارد شود، زیرا درگیر برگزاری انتخابات و مقدمات آن خواهد شد. بنابراین، ایده های مطرح شده باید ایده های چندماهه باشند، نه ایده هایی كه به دولت های بعدی و فرصت های بعدی منتهی می شود. چون قطعا دولت جدید می آید و روشی را اتخاذ می كند كه خود از پیش آن ها را برای مردم توضیح داده و بر پایه آن توانسته رای آن ها را اخذ كند.
ارزیابی مجلس از اجرای مرحله نخست هدفمندی یارانه ها
فرهنگی در ادامه، با اشاره به دستاوردهای مرحله نخست طرح هدفمندی یارانه ها گفت: جنبه های مثبت این طرح بسیار و فراوان بوده، از جمله برجسته ترین آن ها كاهش شدید مصرف در حوزه های مختلف است. هدفمند كردن یارانه ها و اقداماتی كه در نظام جمهوری اسلامی ایران در این جهت انجام شد، موثر بود و نرخ رشدی كه در مصرف فراورده های نفتی و حامل های انرژی و برق و سایر اقلام داشتیم، اكنون نه تنها كند شده، بلكه رشد منفی هم پیدا كرده یعنی مصرف ما در سال های اخیر به دوسوم مصرف گذشته کاهش یافته، در حالی كه می توانست دو برابر رشد داشته باشد. لذا در این جهت حتما موفق بوده و آثار برجسته ای داشته و كشور را از این جهت از فشارها و تهدیدها مصون كرده است.
از سوی دیگر، آثار تورمی و مسائل دیگر این طرح هم بعضا از گذشته قابل پیش بینی بود. تقویم و زمان بندی مجلس برای اجرای طرح، در قانون پیش بینی شده و برای كل اجرا پنج سال قرار داده شده و تاكید هم شده كه به صورت تدریجی این كار انجام بگیرد و معنی تدریج، اجرای یكباره نیست. حداقل در این پنج سال، این طرح می توانست مثلا در سه مرحله انجام شود. لذا برای مرحله بعدی هم پیشنهاد ما، اجرای بخشی از آزادسازی قیمت ها و در كنار آن تامین حمایت های مورد نیاز جامعه است.
تاکید مجلس بر زمان بندی دقیق اجرای طرح هدفمندی
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی سپس با اشاره به فرصت چند ماهۀ دولت فعلی، در بارۀ عدم تناسب مدت زمان برای اجرای مرحله دوم طرح گفت: با توجه به مدت كوتاه باقی مانده از دوره فعلی ریاست جمهوری، ما حكم دیگری هم در قانون داریم و آن تصویب هر مرحله در بودجه سنواتی است. آن بخشی كه مجلس در دوره قبل تصویب كرد، دولت عملا نتوانست اجرا كند و در ماه های پایانی سال هم از اجرای آن منع شد، لذا اگر دولت در قانون بودجه و لایحه ای كه به مجلس تقدیم می كند، برای این موضوع پیش بینی مشخصی انجام داده باشد، طبعا مجلس هم بررسی می كند و اگر تصویب شد، به هر میزان كه لازم باشد، نه تنها دولت فعلی بلكه دولت بعدی هم موظف خواهد بود كه آن را عملی كند. به هر میزانی كه این دولت فرصت پیدا كند، اجرا می كند و بقیه اش را دولت بعد ادامه می دهد. همه این ها منوط به این است كه ردیف هایی كه پیش بینی شده و بیانگر حجم عملیات اجرایی است، در قانون بودجه آمده باشد و به تصویب نمایندگان مجلس برسد.
طرح های مجلس برای کاهش تورم و حمایت از تولید
فرهنگی در ادامه و در پاسخ به پرسشی دربارۀ طرح های مجلس برای کاستن از پیامدهای منفی اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، از جمله تورم و کاهش تولید، اظهار داشت:
دو موضوع تورم و بحث حمایت از تولید از موضوعاتی است كه به تبع افكار عمومی، همیشه مورد تاكید نمایندگان مردم بوده است و این دو گاهی با یکدیگر ارتباط دارند، یعنی اگر هزینه های تولید كاهش پیدا كند، در تورم اثر دارد و اگر تورم كنترل شود، در تولید و توسعه تولید و امكان تامین مایحتاج تولید كنندگان موثر است. اتفاقا یكی از عللی كه در بحث هدفمندی یارانه ها مورد توجه و تاكید است، همین موضوع دوگانه تورم و تولید ملی است. ما اگر بخواهیم در برابر فشارهای خارجی موفق و سربلند بیرون بیاییم، لازمه آن توسعه تولید و حل مشكلات و موانع تولید و حل مسائل آن در كنار ثبات قیمت ها است كه البته در مقابل این یك نظر كارشناسی وجود دارد كه بر اساس آن، همبستگی مستقیم میان ثبات قیمت ها با حذف یارانه ها وجود دارد. این هم تا حدودی قابل قبول و پذیرش است. لذا از تركیب این ها باید به یك راه حل مشخصی رسید كه همه اهداف را بتواند در كنار هم تامین كند.
علل مخالفت مجلس با برداشت از ذخیره ارزی
نماینده مجلس شورای اسلامی درباره مخالفت مجلس با برداشت 7 میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی فرهنگی گفت: در واقع مجلس با این کار مخالف نیست، بلكه قوانین مصوب گذشته با آن مخالف است. در قانون برنامه پنجم كه از قوانین مهم و بالادستی كشور است، با نظر مساعد دولت تصویب شد كه 20 درصد از منابع و درآمدهای نفتی به تولید و بخشهای تولیدی اختصاص یابد، سیاستگذاری شده كه چه میزان ریالی در خدمت كشاورزی و چه میزان ارزی در خدمت همه بخشها باشد. لذا اگر چنین مبنایی را به عنوان مبنای قانونی بپذیریم، طبیعتا نمی شود این منابع را كه جزو بودجه دولت نیست و خارج از آن می باشد، در داخل بودجه دولت آورد و آن را هزینه كرد.
ادعای کاخ سفید دربارۀ تاثیر تحریم ها
فرهنگی درباره دیدگاه سردمداران كاخ سفید كه سخنان احمدی نژاد در مجلس را نشانه تاثیر فشار تحریمها علیه ایران دانسته اند، افزود: كاخ سفید در راستای سیاست های خصمانه اش سعی می كند هر آنچه را که در جهت تضعیف مردم ایران و جمهوری اسلامی قرار دارد، بزرگنمایی كند. در صحبت های رییس جمهور چنین فرازی وجود نداشت؛ برعكس، ایشان می گفت كه روش مناسبتر برای مقابله با فشارهای موجود چیست. البته ممكن است نظرات مخالفی در مجلس شورای اسلامی وجود داشته باشد، اما آنچه قابل تامل است این كه در فشارهای وارده از سوی غرب (به ویژه آمریكایی ها) علیه جمهوری اسلامی ایران، آثار مثبتی از جمله خودكفایی بیشتر كشور، برای مردم ایران قابل دستیابی است. ما در سالهای گذشته در عرصه های اقتصادی، نظامی، صنعتی و كشاورزی دستاوردهای بزرگی كسب كردیم. در حوزه های علمی و فناوری به پیشرفت های مهمی دست یافتیم. لذا می تواند فرازی برای توسعه این دستاوردها باشد. اکنون كشورهای مختلف از ایران درخواست تكنولوژی و اعزام نیروی فنی می کنند. اینها نشان می دهد ملت ایران وارد این عرصه شده و فشارها می تواند روند مزبور را تسریع نماید. البته در كنار آن محدودیتهایی را برای ما به وجود آورده، اما برای خود آنها نیز باعث ایجاد محدودیت شده است، در سالها و ماه های اخیر شاهد اعتراضاتی به مراتب بسیار وسیعتر از آنچه در ایران رخ داد، در كشورهای اروپایی بودیم، و این اشكالات باعث آسیب هایی به آنها شد. همچنین این كه اهداف آنها از این تحریم ها تامین شده باشد، قابل بحث است.
نگرانی غرب از تاثیر ایران در منطقه و جهان
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به پرسشی پیرامون ادعای غرب مبنی بر نگرانی از برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران، تصریح کرد:
در مساله هسته ای نه ما و نه غربیها سخن تازه ای نداریم، ما ثابت كردیم كه در حوزه استفاده صلح آمیز از فناوری هسته ای قدم برمی داریم، امری كه مطابق با معاهده ان پی تی بلكه در راستای آن است.
چون آژانس دو ماموریت دارد، یكی مقابله با استفاده از سلاح اتمی و دیگری حمایت از استفاده های صلح آمیز از این انرژی. ما در هر دو جهت قدم برداشته ایم. ادعاهای نادرست از سوی غربیها بارها مطرح شده اما بعدها مشخص شد غیرواقعی است، در حال حاضر این سخنان تكرار می شود، اما مخالفت آنها با ایران به خاطر بحث هسته ای نیست، بلكه احساس می كنند ایده های ملت ما در انقلاب های منطقه مستقیما تاثیر داشته است، لذا متاسفانه از این شیوه ها استفاده می كنند.