متن سخنان مورخ یكشنبه 13 اسفند ماه 1385 دکتر محمدحسین فرهنگی نمایندۀ تبریز، آذرشهر و اسکو در صحن علنی مجلس شورای اسلامی
در موافقت با کلیات بودجه 1386
به نام آن که جان را فکرت آموخت
درموافقت با لایحه بودجه 86 چند نکته را به اختصار یادآور می شوم:
1- بحث در کلیات بودجه به معنای موافقت یا مخالفت مطلق با مصوبه تلفیق یا لایحه دولت نیست. این که اساساً بحث در کلیات چه معنایی دارد با دقت در خروجی تصمیم معلوم می شود. اگر مخالفت رأی بیاورد به معنای آن است که در مدت باقیمانده سال، برای سال بعد بودجه ای را تصویب نمی کنیم و دولت بایستی لوایح دو دوازدهم یا سه دوازدهم و بیشتر را به مجلس ارائه کند. نتیجۀ آن انتقال بحث بودجه به چند ماه بعد در سال 86 خواهد بود ……
متن سخنان مورخ یكشنبه 13 اسفند ماه 1385 دکتر محمدحسین فرهنگی نمایندۀ تبریز، آذرشهر و اسکو در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در موافقت با کلیات بودجه 1386
به نام آن که جان را فکرت آموخت
درموافقت با لایحه بودجه 86 چند نکته را به اختصار یادآور می شوم:
1- بحث در کلیات بودجه به معنای موافقت یا مخالفت مطلق با مصوبه تلفیق یا لایحه دولت نیست. این که اساساً بحث در کلیات چه معنایی دارد با دقت در خروجی تصمیم معلوم می شود. اگر مخالفت رأی بیاورد به معنای آن است که در مدت باقیمانده سال، برای سال بعد بودجه ای را تصویب نمی کنیم و دولت بایستی لوایح دو دوازدهم یا سه دوازدهم و بیشتر را به مجلس ارائه کند. نتیجۀ آن انتقال بحث بودجه به چند ماه بعد در سال 86 خواهد بود و بسیاری از تصمیمات که بایستی به صورت سالانه اتخاذ شود، مانند اعتبارات طرحهای ملی بایستی به صورت تقطیع شده به مجلس ارائه گردند که جز هدر رفتن فرصتهای زیادی از دولت و مجلس نتیجۀ دیگری ندارد. در شگفتیم کسانی که با متممهای مختلف این گونه مخالفت می کنند، چرا بودجه های نا کار آمد چند دوازدهم را که به مراتب مشکلساز تر از متممهای بودجه است، تجویز می نمایند؟
اگر موافقت هم رأی آورد برخلاف تفسیر برخی از اعضاء محترم هیأت رئیسه الزاماً به معنی موافقت با مصوبات تلفیق نیست، زیرا آئین نامه راه را برای هرگونه تغییری در صحن باز گذاشته است. بنابراین بعد از تصویب کلیات، بازگشت کلی یا جزئی به لایحه دولت، رأی آوردن پیشنهادهای کمیسیونها، رأی آوردن پیشنهادهای نمایندگان از جمله اتفاقات احتمالی بررسیهای صحن علنی است. بنابراین موافقت با کلیات به معنای موافقت با این ایده است که با مجموع تلاشی که خروجی آن برآیندی از تصمیمات تلفیق و دولت و کمیسیونها و صحن علنی خواهد بود، موافقیم. با این جمعبندی رأی موافق به کلیات بودجه 86 کاملاً منطقی و دارای توجیهات عدیده ای است.
2- برخی از مخالفان کلیات، به گونه ای صحبت فرموند که گویی مجلس تاکنون بودجه ای را تصویب نکرده است، یا آن که بودجه های گذشته خیلی شاهکار بوده اند. اینجانب موافق و مدافع تحول در بودجه نویسی بودم و هستم و چندین بار در نطقهای خود به مناسبتهای مختلف بدان پرداخته ام، اما واقعیت آن است که برآیند کار دولت و مجلس تاکنون در این سطح بوده، و اتفاقاً روند تکاملی نیز داشته است. در قبال استدلالهای مخالفان عرض می کنم که داوری مردم را نیز در نظر بگیرید. آیا نمی گویند که اگر اوضاع بودجه کشور این گونه دچار مشکل است مجلس چرا برای اصلاح آن اقدامی نمی کند؟ مگر دست مجلس برای هرگونه تغییری باز نیست؟ مگر مجلس برای اصلاح هیچ فرصتی نداشته است؟ آیا پاک کردن صورت مسأله کمکی به حل آن می کند؟ مناسب است مجلس محترم با قاطعیت به کلیات رأی موافق داده و بعد هر اصلاحی را در حذف، اصلاح یا جایگزینی لازم می داند، انجام دهد.
3- نقاط قوت قابل توجهی نیز در لایحه و مصوبات تلفیق وجود دارد. یکی از آنها احکام موجود در تبصره 13 می باشد و از تأثیر گذاریهای مثبت کمیسیون تلفیق، شفاف کردن احکام آن بوده است. در مصوبه دولت اهداف تبصره در خارج از بودجه دیده شده بود و مصوبه تلفیق آن را داخل در بودجه سالانه پیش بینی کرده است و البته بایستی در بازنگری بویژه درباره بنزین مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
از نقاط قوت دیگر بودجه حل مشکلات سیستم بانکی کشور است که با تهدیدات زیادی مواجه می باشد. باز پرداخت بدهیهای دولت به سیستم بانکی و افزایش سهمیه آن نقش زیادی در سرمایه گذاری بخش خصوصی دارد. رویکرد دولت و کمیسیون تلفیق نیز همسو بوده است و کمیسیون علاوه بر 380 میلیارد دولت، پانصد میلیارد نیز افزایش ایجاد کرده است تا بانک کشاورزی مشکلات خود را حل کند.
توجه به بحث مسکن- حل مشکل پوشش تأمین اجتماعی رانندگان وسائط حمل و نقل عمومی بار و مسافر- انتقال بخشی از احکام تبصره ای به ردیفها – توجه به اجرای اصل 44 قانون اساسی- احکام با ارزش بندهای “و” و “ل” تبصره 19 که اعتدال وضابطه مندی را در پرداخت حقوق کارکنان به دنبال خواهد داشت، توجه خاص به حذف نقاط حادثه خیز جاده ها، توجه نسبی به شهرکهای صنعتی، از موضوعاتی است که به عنوان نقاط قوت بودجه می توان بدانها اشاره کرد.
4- انتقادهای روشنی نیز وجود دارد که بایستی آنها را پذیرفت. دولت و کمیسیون بایستی تکلیف اجرای لایحه مدیریت خدمات کشوری را که به زودی به قانون تبدیل خواهد شد. روشن می کردند تا شاهد دل نگرانیهای بخشهایی از مجموعه کارکنان دولت و بویژه فرهنگیان نباشیم. در پیشنهادها، پیشنهاد کمیسیون اجتماعی نیز قابل اجرا نیست زیرا ضمن از بین بردن آثار مثبت بند “ل” لایحه، منابع نا مطمئنی را پیش بینی کرده است. اینجانب در تبصره 2 و تبصره 19 پیشنهادهایی را ارائه کرده ام. خواهشمندم همکاران محترم پیشنهادهای 104 و 105 پیوست یک و پیشنهاد شماره 146 پیوست 6 را مطالعه فرمایند تا در صورت صلاحدید تصمیم گرفته شود و در صحن علنی به تصمیم مناسبی در این زمینه برسیم. در این پیشنهادها، ضمن پیش بینی محل تأمین در تبصره 2، در قالب پیشنهاد بند الحاقی به تبصره 19 آمده است: «دولت مکلف است از اول تیرماه 1386 اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری را با حفظ روشهای پیش بینی شده در بندهای “و” و “ل” این تبصره آغاز نماید. علاوه بر بار مالی پیش بینی شده در بند “ل” این تبصره مبلغ بیست هزار میلیارد ریال برای اجرای این بند پیش بینی می شود. منابع آن از محل افزایشهای پیش بینی شده در تبصره های مختلف این قانون، از جمله تبصره های 1 و 2 تعیین می شود.» البته مجلس می تواند منابع دیگری مانند بخشی از اعتبار مقاوم سازی مدارس را که قابلیت جذب در طول سال ندارند و یا سود شرکتهای دولتی و نظیر آنها را نیز پیش بینی نمایند، اما منابع مطمئنی نیستند مگر آن که دولت و مجلس اراده ای جدی برای این منظور مصروف دارند. در موضوعات منطقه ای خودمان در استان آذربایجان شرقی، اشتباهی در اعتبار آزادراه زنجان تبریز وجود دارد و امیدواریم وزارت راه و ترابری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی آن را اصلاح نمایند و پیش بینی های سنوات گذشته برای سال 86 ، در اصلاحیه دیده شود. خط دوم انتقال آب به تبریز نیز به کندی پیش می رود در حالی که برای استان ما کاملاً حیاتی است و تأخیر در آن مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت.
5- برخی اطلاعات نادرست نیز در سخنان مخالفان وجود داشت که بایستی تصحیح شوند. یکی از دوستان در نکات ضعف بودجه گفتند که 40% سهم عمران روستاها حذف شده است. توجه نکرده اند که کمیسیون تلفیق آن را تأمین کرده است و ایرادشان وارد نیست، و یا گفته شد که مجلس به نادرستی تصمیم خود در تثبیت قیمتهایی پی برده است. این سخن مسلماً درست نیست. زیرا مجلس هیچگاه برای تثبیت ابدی قیمتها تصمیم نگرفته بود. تصمیم برای توقف یکساله بود و مقرر گردیده بود که افزایشهای بعدی توسط دولت، همراه با توجیه اقتصادی اجتماعی به مجلس ارائه شود و به تأیید مجلس شورای اسلامی برسد. اتفاقاً احکام تبصره 13 قانون بودجه سال 85 و لایحه 86 از محصولات تبصره 2 ماده 3 اصلاحی قانون برنامه چهارم توسعه می باشد.
در پایان همگان را به انصاف، پشتکار و تلاش مضاعف برای حل مسائل جامعه دعوت می کنم. بعد از موافقت همکاران با کلیات، مطالب عدیده ای وجود دارند که با سر پنجه تدبیر بایستی آنها را گشود. اگر همه امور بدون دخالت ما به صورت ایده آل پیشرفت داشته باشد، چه نیازی به من و شما وجود دارد؟
ترسم که اشک در غم ما پرده در شود
دین را ز سر بمهر به عالم سمر شود
گویند سنگ، لعل شود در مقام صبر
آری شود و لیک به خون جگر شود
خواهم شدن به میکده گریان و دادخواه
کز دست غم خلاص من آنجا مگر شود
از هر کرانه تیر دعا کرده ام روان
باشد کزآن میانه یکی کارگر شود
ای جان حدیث ما بر دلدار بازگو
لیکن چنان مگو که صبا را خبر شود
از کیمیای مهر تو زر گشت روی من
آری به یمن لطف شما خاک زر شود
بعد از ظهر همین روز، درباره کلیات لایحه بودجه رأی گیری شد و با 141 رأی موافق به تصویب رسید.