ارائه توسط دکتر فرهنگی در :
پنجمین کنفرانس و نمایشگاه انرژی
خورشیدی ایران، دانشگاه تهران، تهران، ایران
27 مرداد 1397
5th Iranian Conference and Exhibition on
Solar Energy
18-21 August 2018, University of Tehran, Tehran. Iran.

دکتر محمد حسین فرهنگی
نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی
عضو کمیسیون صنعت، معدن و تجارت مجلس شورای اسلامی
و عضو کمیسیون ویژه تولید ملی مجلس

انرژی خورشیدی در قرآن
وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِیهِنَّ نُوراً وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجاً (نوح/ 16).
«و ماه را در آن (آسمان)های نورانی و خورشید را چراغى قرارداد». این مضمون در سوره فرقان/61؛ و سوره نبأ/ 13 نیز آمده است؛
خورشید در این آیه مبارکه چراغ و ماه، نور قرار داده شده است. برخی از محققان این مطلب را از موارد گسترده اعجاز علمی قرآن می‌دانند.
«بدون تردید نورزایی خورشید و نور مستقل نداشتن ماه در این آیه تصریح شده است»
شان انرژی زایی خورشیدی تولیدروشنایی است. در حالیکه در ماه نور قرار داده شده و از خودش نوری ندارد.

• شناخت و استفاده از انرژی خورشیدی به زمان پیشاتاریخ بازمی‌گردد. شاید به دوران سفالگری، در آن هنگام روحانیون معابد به کمک جام‌های بزرگ طلائی صیقل داده شده و پرتو خورشید، آتشدان‌های محراب‌ها را روشن می‌کردند.
• یکی از فراعنه مصر باستان معبدی ساخته بود که با طلوع خورشید درب آن باز و با غروب خورشید درب بسته می‌شد.
• ولی مهم‌ترین روایتی که درباره استفاده از خورشید بیان شده داستان ارشمیدس دانشمند و مخترع بزرگ یونان باستان است که ناوگان روم را با استفاده از انرژی حرارتی خورشید به آتش کشید. گفته می‌شود که ارشمیدس با نصب تعداد زیادی آئینه‌های کوچک مربعی شکل در کنار یکدیگر که روی یک پایه متحرک قرار داشته، پرتو خورشید را از راه دور روی کشتی‌های رومیان متمرکز ساخته و به این ترتیب آنها را به آتش کشیده‌است.
• در ایران باستان نیز معماری سنتی ایرانیان باستان نشان دهنده توجه خاص آنان در استفاده صحیح و مؤثر از انرژی خورشید در زمان‌های قدیم بوده‌است.
• با وجود آنکه انرژی خورشید و مزایای آن در قرون گذشته به خوبی شناخته شده بود ولی بالا بودن هزینه اولیه چنین سیستم‌هایی از یک طرف و عرضه نفت خام و گاز طبیعی ارزان از طرف دیگر سد راه پیشرفت این سیستم‌ها شده بود. با افزایش قیمت نفت در سال ۱۹۷۳ کشورهای صنعتی مجبور شدند به مسئله تولید انرژی از راه‌های دیگر (غیر از استفاده سوخت‌های فسیلی) توجه جدی‌تری نمایند.

انرژی خورشیدی:
الف- انرژی حرارتی خورشیدی
• آبگرمکن خورشیدی و حمام خورشیدی
• گرمایش و سرمایش ساختمان و تهویه مطبوع خورشیدی
• آب شیرین کن خورشیدی
• خشک کن خورشیدی
• اجاق‌های خورشیدی
• کوره خورشیدی
• خانه‌های خورشیدی
ب- انرژی الکتریکی خورشیدی
• نیروگاه حرارتی-خورشیدی
• تولید برق خورشیدی فتو ولتائیک

در ایران
• حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال جزو بهترین کشورهای دنیا در زمینه پتانسیل انرژی خورشیدی.
• موقعیت جغرافیای ایران و پراکندگی روستای در کشور، و تلفات شبکه انتقال نیرو.
• استفاده از انرژی خورشیدی یکی از بهترین راه‌های برق‌رسانی و تولید انرژی در مقایسه با دیگر مدل‌های انتقال انرژی به روستاها و نقاط دور افتاده در کشور از نظر هزینه، حمل‌ونقل، نگهداری و عوامل مشابه است.
• با توجه به استانداردهای بین‌المللی اگر میانگین انرژی تابشی خورشید در روز بالاتر از ۳٫۵ کیلووات ساعت در مترمربع (۳۵۰۰ وات/ساعت) باشد استفاده از مدلهای انرژی خورشیدی نظیر کلکتورهای خورشیدی یا سیستم‌های فتوولتائیک بسیار اقتصادی و مقرون به صرفه است.
• در بسیاری از قسمت‌های ایران انرژی تابشی خورشید بسیار بالاتر از این میانگین بین‌المللی است و در برخی از نقاط حتی بالاتر از ۷ تا ۸ کیلو وات ساعت بر مترمربع اندازه‌گیری شده‌است ولی بطور متوسط انرژی تابشی خورشید بر سطح سرزمین ایران حدود ۴٫۵ کیلو وات ساعت بر مترمربع است.
• علیرغم پتانسیل بالا میزان بکارگیری این نوع از انرژی در ایران با کشورهای توسعه یافته و حتی در حال توسعه فاصله زیادی دارد.

قوانین و مقررات
در حوزه انرژی خورشیدی
در قانون برنامه چهارم توسعه ، بند ب ماده 25

در قانون برنامه پنجم توسعه ، بند ب ماده 133

در قانون بودجه سال 1392، بند 19

در قانون بودجه 1395، تبصره 6 بند ه

در ابلاغ سیاستھای كلی نظام در بخشھای مختلف به رؤسای قوای سه گانه. مورخ:۱۳۷۹/۱۲/۲۰
ب ـ سیاستهای کلی سایر منابع انرژی
1ـ ایجاد تنوع در منابع انرژی آشور و استفاده از آن با رعایت مسائل زیست محیطی و تلاش برای افزایش سهم انرژیهای تجدیدپذیر با اولویت انرژیهای آبی.
2ـ تلاش برای آسب فنآوری و دانش هستهای و ایجاد نیروگاههای هستهای به منظور تأمین سهمی از انرژی آشور و تربیت نیروهای متخصص.
3ـ گسترش فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی در امور انرژیهای گداخت هستهای و مشارآت و همكاری علمی و تخصصی در این زمینه.
4ـ تلاش برای آسب فنآوری و دانش فنی انرژیهای نو و ایجاد نیروگاهها از قبیل با دی و خورشیدی و پیلهای سوختی و زمین گرمایی در کشور

در سیاست های کلی نظام برای اصلاح الگوی مصرف
در قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی
و در نهایت ارائه برنامه خرید تضمینی برق تجدید پذیر، توسط وزارت نیرو

موانع موجود:
1. ارزان بودن انرژی فسیلی (نفت و گاز)
2. ضعف در توسعه بخش مهندسی توانمند و کارآمد
3. عدم برنامه ریزی اجرایی در حوزه های های-تک و تولید اجزاری سیستم خورشیدی از قبیل: اینورتر، سلول خورشیدی و ….
4. عدم حضور جدی تشکل منسجم و همصدا جهت تصمیم سازی
5. مشکلات اقتصادی کشور که سبب تاخیر و اختلال در اجرای قوانین را بدنبال دارد. بطور مثال با وجود افزایش هزینه ها، برنامه خرید تضمینی در برخی استانها امسال با چهار ماه تاخیر اغاز گردید و ضمنا قیمتها نیز کاهش پیدا کرده است.

1. ضرورت استفاده از شیوه های مدیریت تحول در تولید انرژی
2. لزوم بکارگیری نیروهای جوان و باتجربه و متخصص و تزریق روحیه جوانانه در چرخه تولید و افزایش بهره وری انرژی
3. ضرورت توسعه عملیاتی استفاده از انرژی های نو، پاک و غیر آلاینده، بویژه انرژی خورشیدی
4. استفاده از روشهای جدید در صرفه جویی و جلوگیری از اتلاف انرژی
5. ارائه لایحه برای تسهیل و تشویق