14 بهمن 87
نایب رییس كمیسیون برنامه و بودجه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» خبر داد:
تدوین طرح بودجه‌ریزی عملیاتی
دنیای اقتصاد: مرجان توحیدی- نایب رییس كمیسیون برنامه و بودجه ازجمله نمایندگانی است كه معتقد است با لایحه ارائه شده از سوی رییس‌جمهور به مجلس، كشور در سال آینده با مشكلاتی مواجه خواهد شد. به باور محمدحسین فرهنگی این مشكلات هم به دلیل كاهش حجم بودجه 87 است كه یا باید در طرف درآمدها اصلاح شود و یا در طرف هزینه‌ها و در هر صورت انجام چنین اصلاحی با مشكلاتی همراه خواهد بود.
وی در این گفت‌وگو از تدوین طرح بودجه‌ریزی عملیاتی به ریاست رضا عبدالهی، رییس كمیسیون برنامه و بودجه خبر می‌دهد تا از این پس بودجه‌ها عملیاتی شود، به علاوه این كه طرح مذكور نظارت دیوان محاسبات را هم تغییر می‌دهد.
از نقدهایی كه به بودجه 88 وارد است، عملیاتی نبودن و بعضا غیرواقعی بودن درآمدهای پیش‌بینی شده در بودجه است. نظر شما در این باره چیست؟
به هر روی ما در سال آینده با مشكلاتی مواجه خواهیم شد و این مشكلات را باید در خلال رسیدگی به لایحه رفع كرد. از جمله مهم‌ترین این مشكلات كاهش منابع درآمدهای نفتی است. دولت سعی كرده است این كاهش را در سه بخش اصلی، پیش‌بینی كند كه یكی از آنها، برداشت از حساب ذخیره است، شیوه دوم استفاده از منابع بانك مركزی و شیوه سوم كاهش یارانه‌ها و دیدن ارقامی از یارانه‌ها در قالب بودجه كه همان 8500میلیارد تومان است. این مجموعه ظاهرا كسری را پوشش داده است. اما این كه به چه میزان صلاح باشد كه چنین اتفاقی رخ دهد و یا به چه میزان بتوان به ارقام یاد شده رسید و تحقق آنها به ویژه در بخش بانك مركزی جای سوال و تردید است و اگر به معنای افزایش نقدینگی كشور باشد، آثار تورمی زیادی را در بر خواهد داشت.
بنابراین به نظر می‌رسد لایحه آمده از سوی دولت در كمیسیون‌های مختلف دستخوش تغییرات زیادی شود و بر این اساس پیشنهادهای جایگزین برای مواردی كه برشمردید چیست؟
تا بحثی در كمیسیون تلفیق نهایی نشده، قطعا نمی‌‌توان به جمع‌بندی رسید.
اینكه می‌فرمایید در سال آینده با مشكلاتی مواجه می‌شویم، آیا این مشكلات ناشی از كاهش رقم كل بودجه است؟
بله. درآمدهای عمومی كاهش پیدا كرده است، این كاهش باید یا در طرف درآمد اصلاح و جبران شود یا در طرف هزینه؛ یعنی بتوانیم هزینه‌ها را كاهش دهیم. در هر دو طرف طبیعتا با مشكلاتی مواجه هستیم.
آیا بودجه 88 را عملیاتی می‌دانید؟ با توجه به اینكه خود رییس‌جمهور هم در هنگام ارائه بودجه گفتند كه بودجه نسبتا عملیاتی است؟
بله. سعی می‌شود كه به این سمت حركت كنیم و بیش از این كه در حوزه قانون‌گذاری چنین موضوعی نمود داشته باشد، در حوزه تدابیر ستادی داخل وزارتخانه‌ها قابل مدیریت است. اما مجلس به طور جدی به دنبال بودجه‌ریزی عملیاتی است و حتی در تدارك تصویب قانون بودجه‌ریزی نوین است. البته تاكید سیاست‌های كلی برنامه چهارم را هم داریم كه مقام معظم رهبری یكی از محورهای اصلاحات اقتصادی در كشور را بودجه‌ریزی عملیاتی ابلاغ كردند.
می‌فرمایید به دنبال قانون بودجه‌ریزی نوین هستید، ممكن است در این باره توضیح بیشتری بدهید؟
در ابتدای دوره هشتم چند محور را كمیسیون برنامه و بودجه به عنوان اولویت‌های كاری خود تدوین كرد كه یكی از آنها تدوین بودجه‌ریزی عملیاتی است و مركز پژوهش‌ها هم از سال‌های قبل در این جهت اقداماتی داشته كه باید در سمت و سوی برنامه‌ریزی‌هابرای ارائه طرح مورد نیاز كمیسیون داشته باشد. همچنین در این باره مسوولانی تعیین شدند و بنا شد كه موضوع پیگیری شود. چنانچه در موضوعات دیگر چون سیاست‌های اجرایی اصل 44 و نیز برنامه پنجم و تداوم خصوصی‌سازی نیز اولویت‌گذاری شده و كارگروه‌هایی به دنبال اولویت‌های كمیسیون هستند تا از حالت انفعالی به سمت تاثیرگذاری‌های بیشتر حركت كنند.
می‌توانید به شاكله طرح اشاره كنید؟
نه. این هنوز نهایی نشده است. ولی بودجه‌ریزی عملیاتی تعریف روشنی دارد و آن هم این است كه بتوان پیوندهای روشن و شفافی را بین منابع و نتایج ترسیم كرد. یعنی هر بودجه‌ای كه برای هر دسته از فعالیت‌ها تخصیص داده می‌شود، نتایج و پروژه‌ای آن در ابتدا معلوم باشد؛ اگر چنین اتفاقی بیفتد، ساختار نظارت بر بودجه هم تغییر پیدا می‌كند به این مفهوم كه نظارت به جای آن كه بر فرآیندها باشد متوجه آثار و نتایج می‌شود و آثار مطلوبی برای كشور در پی خواهد داشت.
این طرح برای چه زمانی آماده خواهد شد؟
كارگروه این طرح در حال بررسی بر آن است.
اعضای كارگروه را چه كسانی تشكیل می‌دهند؟
مسوولیت كارگروه با آقای مهندس عبدالهی است. در موضوع برنامه پنجم هم مسوولیت كارگروه با بنده است و در موضوع اصل 44 و خصوصی‌سازی هم آقایان قوامی و عثمانی تعیین شدند. در مورد دیوان محاسبات هم كارگروهی تعیین شد كه مسوولیت آن با آقای یوسفیان است.
سیستم نظارتی كه در طرح مذكور به آن اشاره كردید، آیا می‌تواند در اثرگذاری نقش دیوان محاسبات نقش داشته باشد؟
در این طرح، نظارت دیوان محاسبات به جای اینكه مراقبت از فرآیندهای موجود باشد، تبدیل می‌شود به نظارت بر خروجی‌ها و آثار و نتایج.
در مورد طرح هدفمند شدن یارانه و پیشنهاد جایگزینی توضیح بیشتری بدهید و این كه پیشنهاد به كجا رسیده است.
پیشنهادهای متعددی وجود دارد، مسیری را در كمیته تعیین كردیم كه البته منوط به تصمیم‌گیری نكات اصلی لایحه در كمیسیون ویژه است، مانند اینكه نقدی كردن یارانه‌ها و سیاست‌های نقدی را تا چه میزان دخالت دهد، یا این كه تكلیف صندوقی كه دولت قرار است عواید و ماحصل آزادسازی را در آن واریز كند، چه خواهد شد یا این كه بخش خصوصی باید تا چه میزان در مدیریت منابع جدید كشور سهم داشته باشد. خطوط اصلی را كه كمیسیون توافق كرد، رسیدن به جداول و سناریوها و احكام قانونی قابل طرح خواهد بود.
می‌توانید جمع‌بندی از بحث‌های مطرح شده در این باره ارائه دهید كه در نهایت قرار است در این باره چه كار مشخصی انجام دهید.
من نظر شخصی خودم را می‌‌گویم. ما باید شیب را مقداری متعادل كنیم، به ویژه در بخش‌هایی كه تاثیر بیشتری بر سطح قیمت‌ها می‌گذراند، مانند گازوئیل، و پرداخت‌های نقدی در قالب كارت یارانه را توصیه می‌كنیم كه حق برداشتی قبل از زمان‌های مقرر نداشته باشد. در این صورت خانوار می‌تواند مصرف انرژی خود را تا پایان آن مدت به عنوان كمك از طریق این كارت استفاده كند و اگر مازادی داشت در پایان این مهلت قابل استفاده و برداشت باشد. برای شروع پیشنهاد بنده اردیبهشت هر سال است كه ایام عید خانواده‌ها كمتر درگیر مسائل مربوط به حامل‌های انرژی باشد. البته گرایشی هم به سمت سیاست‌های غیرقیمتی وجود دارد كه به نظر می رسد سیاست های غیرقیمتی در گذشته كارآیی مناسبی نداشته است. یعنی نه توانسته از سواستفاده‌ها جلوگیری كند و نه توانسته منجر به كاهش مصرف شود و نه جلوگیری از قاچاق و ضایعات دیگر را به دنبال داشته و ما در مدیریت ناكارآمدمان در گذشته شاهد بودیم. كاهش قیمت‌ها در فرآورده‌های نفتی فرصتی است كه می‌توان این مسیر را روانتر طی كرد.
این تغییرات چنانچه در نهایت در لایحه هدفمند كردن تصویب و اعمال شود، ممكن است در آن بخش از بودجه كه دولت لایحه هدفمند شدن را گنجانده است، تاثیراتی بگذارد؟
طبعا اثرات خود را می‌گذارد، یعنی بحث‌های كمیسیون ویژه در بودجه تاثیر خواهد داشت.
این تاثیر می‌تواند به صورت حذف، كاهش یا افزایش 8500میلیارد تومانی كه دولت از محل آزادسازی حامل‌های انرژی در بودجه دیده نمودار شود؟
من احتمال كاهش می‌دهم.
در مورد بنزین به جمع‌بندی رسیده‌اید؟
در مورد قیمت حامل‌ها هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم.
یعنی در بودجه هم نیامده؟
از نظر دولت كه معلوم است.
یعنی دولت عدد داده و مجلس در مورد اعداد بحث دارد؟
وقتی برای یارانه‌ها رقم تعیین كرده‌اند در بودجه، این رقم بیانگر قیمت‌گذاری است كه در یكی از سناریوهای دولت مطرح بوده است. اما این كه در مجلس چه اتفاقی می‌افتد، باید منتظر بود و دید.
سناریوی دولت برای 8500میلیارد تومان چه بود؟
این سناریو بر مبنای بنزین لیتری 400تومان، گازوئیل لیتری 350تومان، برق100 و گاز 80تومانی است. از آن سبد نتایجی كه به دست می‌آید، آزاد شدن 8500میلیارد تومان است. اما اگر قیمت‌ها تغییر كند؛ مخصوصا در مورد گازوئیل كه تردیدها جدی است مسلما آثار گسترده‌ای در رقم نهایی خواهد داشت.