انتخابات یکی از آزمون‌هایی است که برای یک نظام مردم سالار حائز اهمیت است و نباید کاری کرد که این آزمون با سوءتفاهم و یا اظهارات مغرضانه رو به رو شود. به همین دلیل دستگاه‌های نظارتی نهایت دقت و ظرافت را به خرج می‌دهند تا از هر گونه اتهامی‌مبرا شوند. اکنون انتخابات 24 خرداد 92 مقابل روی ما قرار دارد. اما نگرانی‌هایی در این مورد وجود دارد که برای گرفتن پاسخ لازم با محمد حسین فرهنگی، نماینده تبریز و عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی‌گفت‌وگو کردیم که در ادامه آمده است.
بابت دخالت دولت در انتخابات نگرانی‌هایی مطرح می‌شود و رفتارهای احمدی‌نژاد نسبت به مشایی نیز باعث نگرانی بسیاری از فعالان و مسوولان دستگاه‌های نظارتی و اجرایی شده است. در این مورد چه نظری دارید؟
در کل موضوع وظایف نهادهای اجرایی و نظارتی انتخابات سعی شده تا نگرانی‌ها برطرف شود به همین دلیل هیات اجرایی مرکزی انتخابات که اخیرا به تصویب مجلس شورای اسلامی‌رسید و شورای نگهبان هم آن را تایید کرد، برای اطمینان بیشتر به انتخابات است. این شورا مجموعه‌ای است که عناصری از سه قوه مجلس، قوه قضاییه و دولت در آن حضور دارند. حضور معتمدین مردمی‌هم در این شورا تعریف شده است. با مکانیزمی‌که برای این شورا پیش بینی و طراحی شده است، هم بخش اجرایی و هم بخش نظارتی که مربوط به شورای نگهبان است، موظف هستند از هر گونه تخلف و سوءاستفاده در انتخابات ریاست‌جمهوری جلوگیری کنند و دستگاه‌های مختلف نیز مکلف هستند با این شورا هماهنگ باشند. مجموعه‌هایی مثل نیروی انتظامی، وزارت کشور و اجزای آن که در سطح کشور گسترش دارند وظیفه دارند بر انتخابات نظارت داشته باشند.
نظارت برای برگزاری انتخابات یک امر است و نگرانی از دخالت و سوءاستفاده از اموال دولتی یک مساله دیگری است. برای جلوگیری از سوءاستفاده از امکانات دولتی چه برنامه‌ای دارید؟
دخالت و سوءاستفاده از امکانات دولتی تخلف است و نهادهای مختلف موظف هستند از سوءاستفاده از اموال عمومی‌و بیت‌المال، جلوگیری کنند.
برای جلوگیری از سوءاستفاده از تریبونهای عمومی‌مانند صدا و سیما چه برنامه‌ای دارید؟
البته در قانون برای استفاده از رسانه ملی پیش‌بینی‌هایی شده تا مردم به نظرات نامزدهای ریاست‌جمهوری دسترسی داشته باشند. فضاهای مجازی نیز در اختیار کاندیداها قرار دارد تا از آن در جهت اطلاع‌رسانی استفاده کنند. نشریات و مطبوعات سراسری، منطقه‌ای و محلی هم هست که نامزدها می‌توانند از آنها استفاده کنند. ضمن اینکه در قوانین به نوعی تعریف شده که امکان دسترسی مردم به افکار نامزدها و امکان طرح دیدگاه‌های آنها برای افکار عمومی‌وجود داشته باشد. اما استفاده از امکانات دولتی قطعا مخالف قانون است و نمی‌توان برای جمع آوری آرای مردمی، از بیت‌المال سوءاستفاده کرد.
اینکه برخی موارد از مکان‌ها و یا محل‌های دولتی برای تبلیغات استفاده می‌شود چه اشکالی دارد و چه باید کرد؟
راهکار خاص خودش را دارد. بدین معنا که فضاها و مکان‌های در اختیار دستگاه‌های دولتی در صورتی می‌تواند در اختیار کاندیداها قرار بگیرد که مثل بخش خصوصی، قرار داد اجاره و مشابه آن پیش‌بینی شده باشد. اگر سالنی مناسب وجود دارد که در اختیار اداره و یا دستگاهی دولتی است که برای تبلیغات و برگزاری همایش مناسب است و اگر کاندیدایی خواست از آن مکان استفاد کند، باید آن فضا را به قیمت مناسب و منطقی اجاره کند و برای هر منظوری از جمله تبلیغات انتخاباتی استفاده کند. این روال معمولا در مقررا ت داخلی دستگاه‌های دولتی وجود دارد و چنین مجوزهایی در اختیار ادارات دولتی است.
روش برخورد با این قبیل تخلفات و سوءاستفاده‌ها چگونه است؟ اصلا قانونی داریم که با این تخلفات برخورد شود و آیا بعد از پایان انتخابات قابل پیگیری است ؟
حتما قابل پیگیری است و اعمال این قوانین از تایید صلاحیت گرفته تا روش‌هایی که در قوانین برای جلوگیری یا مقابله با تخلفات و مجازات تعیین شده، برای مباشرین، کاندیداها و برای ستادهای انتخاباتی قابل اعمال است. البته امیدواریم اساسا چنین مصادیقی برای انتخابات ریاست جمهوری که یک حرکت ملی است، وجود نداشته باشد و بخش اجرایی کشور از این موضوع مبرا باشد .
اگر فردی در انتخابات رای آورد و رئیس‌جمهور شد، اما مشاهده شد که از امکانات دولتی سوءاستفاده کرده است، آیا می‌شود با آن برخورد کرد و آیا می‌شود آرای او را باطل کرد و از ریاست‌جمهوری عزل شود؟
ابتدا باید تعریف شود که موارد تخلف چیست. اگر در چارچوب قوانین و مقررات و نمونه‌هایی که عرض کردم، باشد، اینها اصلا تخلف نیستند. ما در موازین حقوقی داریم که مجازات باید متناسب با جرم باشد. بنا بر این نمی‌توان برای جرمی‌که پیش پا افتاده است، مجازات سنگینی در نظر گرفت. به عنوان مثال تصور کنید که در یک یا چند مورد تخلفی صورت گرفته باشد، آیا می‌توان کل انتخابات را زیر سوال برد و آرای مردم را باطل کرد؟ از سوی دیگر تا روزی که انتخابات برگزار نشده، شورای نگهبان و دستگاه‌های نظارتی و اجرایی بر روند برگزاری قانون اشراف کامل دارند و هر گاه که تخلفی مشاهده شود، به صورت فوری با آن برخورد می‌شود و همانطور که گفتم، حتی امکان دارد نامزدی با دلیل تخلف هنگام برگزاری انتخابات رد صلاحیت شود که این در تمامی‌طول برگزاری انتخابات اجرا می‌شود. بارها مشاهده شده که آرای یک صندوق یا چند صندوق به دلیل مشاهده یک تخلف ابطال شده اما دلیل نمی‌شود که کل انتخابات را باطل کنند. برای مجازات متناسب با جرم در قوانین کشور پیش‌بینی‌هایی شده که به نظر من کافی است و نباید بیش از این حساسیت ایجاد کرد.