عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی اعلام کرد:
در صورت تصویب نهائی طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار
تحول مهم اجتماعی و اقتصادی در کشور شکل می گیرد
دکتر محمد حسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو اعلام کرد: در صورت تصویب نهائی طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، یکی از مسائل اساسی کشور به شکل مناسبی مدیریت می شود.
وی که طراح اصلی این طرح می باشد، اعلام کرد: یک فوریت این طرح در جلسه یک شنبه 27 تیرماه مجلس شورای اسلامی تصویب شد. طرح دارای 34 ماده است و با توجه به تصویب فوریت، بدون نوبت در کمیسیون بررسی شده و گزارش آن در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مطرح می شود. وی افزود: همراهی دولت و موافقت آن نیز شرط مهمی برای نهایی شدن طرح است. در این پیشنهاد ضمن اصلاح قانون فعلی بیمه بیکاری، تدابیر مناسبی نیز برای حمایت از بیکاران متقاضی کار پیش بینی شده است…….
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو که درخواست فوریت از سوی وی مطرح شد و به تصویب مجلس رسید، گفت: براساس اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و همچنین تبصره ماده «30» قانون کار، صندوقی مستقل به ترتیبی که در این قانون معین شده است، به منظور حمایت از بیکاران غیر ارادی اعم از مشمولان قانون تامین اجتماعی و تابع قوانین کار و مقررات خاص مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی و همچنین حمایت از بیکاران متقاضی کار تشکیل می شود. بازنشستگان و دریافت کنندگان مستمری ازکارافتادگان کلی و اتباع خارجی از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند. بیکار موضوع فصل دوم این قانون بیمه شده ای است که رابطه کاری وی با کارفرما بدون میل و اراده او قطع شده و خود، متقاضی کار باشد. همچنین کارفرمایان و بیمه شدگان فاقد کارفرما، با درخواست خود و پرداخت سهم کارفرما، در صورت از دست دادن غیر ارادی شغل و با مراعات سایر مقررات فصل دوم این قانون، می توانند تحت پوشش بیمه بیکاری قرار گیرند. بیکار متقاضی کار نیز در این قانون فرد ذکوری است که به سن 25 سالگی رسیده، و یا فرد اناثی می باشد که سرپرست خانوار، بد سرپرست یا خود سرپرست است و دارای حرفه یا مهارتی می باشد که به تأیید سازمان آموزش فنی و حرفه ای رسیده است و در مراکز کاریابیهای دولتی ثبت نام کرده و حداقل به مدت یکسال پیگیر اشتغال خود بوده باشد و پرداخت حق بیمه یا سابقه اشتغال در آن شرط نیست.
صندوق بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، مستقل بوده همانند صندوقهای بازنشستگی زیر نظر وزارت رفاه و تأمین اجتماعی است. هیأت امنای آن مرکب از نمایندگان وزارتخانه های کار و امور اجتماعی، رفاه و تأمین اجتماعی، تعاون، کانون عالی کارفرمایی و کانون عالی کارگری می باشد. نحوه اداره و اساسنامه صندوق با پیشنهاد سه وزارتخانه مذکور و تصویب هیأت وزیران به تأیید شورای نگهبان می رسد.
وی افزود: بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، در زمره حمایت های تامین اجتماعی است و دولت از آن حمایت می کند. سازمان تامین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، آن را به صندوق بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار پرداخت نماید. صندوق مکلف است به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می باشند، مقرری یا کمک پرداخت نماید.
در این قانون، کلیه کارگران اعم از شاغلان در کارهایی با ماهیت دائمی و غیر دائمی که ظرف یکسال قبل از وقوع بیکاری حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری در آخرین کارگاه را داشته باشند با رعایت جدول ماده (17) می توانند از مقرری بیمه بیکاری بهره مند گردند. بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوط به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تایید شورای عالی کار بیکار موقت شناخته شوند نیز مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
همچنین به منظور تشویق کارفرمایانی که طرح اصلاح ساختار آنان دارای توجیه اقتصادی بوده و به تأیید کمیته تخصصی مربوط رسیده باشد، از محل منابع صندوق، ردیف اعتباری، صندوق توسعه ملی، منابع بانکی تسهیلاتی در اختیار آنان قرار می گیرد. ضوابط و نحوه اعطای آن به موجب آئین نامه ای خواهد بود. اعضای کمیته تخصصی و وظایف آن نیز در آئین نامه مذکور مشخص می گردد. در صورت عدم اجرای طرح تغییر ساختار توسط کارفرما و یا عدم اعاده به کار کارگران کلیه هزینه های اجرایی و مبلغ مقرری که توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت گردیده از کارفرمای واحد ذیربط مطالبه و در صورت عدم پرداخت برابر ضوابط ماده 50 قانون تأمین اجتماعی وصول خواهد شد.
کارفرمایان و بیمه شدگان فاقد کارفرما، در صورتی می توانند تحت پوشش بیمه بیکاری قرار گیرند که علاوه بر پرداخت 3% (سهم کارفرما و سهم کارگر موضوع ماده 11 قانون پیشنهادی) علت بیکاری آنان ، به تشخیص وزارت کار و امور اجتماعی ناشی از مواردی مانند از دست رفتن سرمایه و شرایط بازار و به صورت غیر ارادی بوده باشد.
البته بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل ، زلزله ، جنگ و آتش سوزی بیکار می شوند با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل بر اساس جدول ماده 17 این قانون از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواهند کرد. تشخیص استحقاق مقرری بیمه بیکاری به عهده کمیته ای متشکل از نمایندگان وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و رفاه و تأمین اجتماعی و تعاون می باشد. در صورت عدم وجود یکی از دستگاهها و بروز اختلاف، نظر رئیس واحد کار و امور اجتماعی مربوطه ملاک عمل خواهد بود. در این پیشنهاد حق بیمه بیکاری به میزان (4٪) مزد بیمه شده می باشد که 2% آن توسط کارفرما، 1% توسط بیمه شونده و 1% توسط دولت تأمین و پرداخت خواهد شد. دستمزد بیمه شده و نحوه تشخیص تعیین حق بیمه بیکاری ، چگونگی وصول آن ، تکلیف بیمه شده و کارفرما و همچنین نحوه رسیدگی به اعتراض ، تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد بر اساس ضوابطی است که برای حق بیمه سایر حمایت های تامین اجتماعی در قانون و مقررات تامین اجتماعی و این قانون پیش بینی شده است.
دکتر فرهنگی گفت: بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت :
بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل (12) ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد.
بیمه شده بیکار مکلف است ظرف (30) روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کار و امور اجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد. واحد مربوطه موظف است پس از گذشت 30 روز نظر خود را در خصوص امکان اشتغال و یا عدم اشتغال بیمه شده بیکار اعلام نماید.
مراجعه بعد از سی روز با عذر موجه و ارائه مستندات و رأی کمیته ای تا 90 روز پس از تاریخ بیکاری امکان پذیر خواهد بود.
بیمه شده بیکار مکلف است در دوره های کارآموزی و سوادآموزی (حسب مورد) که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و یا سایر واحدهای ذیربط با تایید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می شود شرکت نموده و هر دو ماه یک بار گواهی لازم در این مورد را به شعب تامین اجتماعی، تسلیم نماید.
شاغلانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد، مابه التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهد شد. به کارگماری مقرری بگیر معرفی شده، جزء سابقه اشتغال وی محسوب شده و مشمول مقررات قانون کار خواهد بود. مدت یک سال از زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری جز سوابق پرداخت حق بیمۀ بیمه شده از نظر بازنشستگی ، از کارافتادگی و فوت محسوب خواهد شد. در صورت اشتغال بیمه شده قبل از پایان مدت شمول بیمه بیکاری، مدت باقیمانده برای آینده ذخیره می شود.
در خصوص شمول مقررات مشاغل سخت و زیان آور و سایر مقررات مشابه، بقیه مدت پرداخت بیمه بیکاری بین دو مقطع اشتغال فاصله محسوب نشده و پیوسته لحاظ می شو و فرد بیکار در صورت عدم اشتغال بعد از انقضاء مدت بیمه بیکاری، در صورت داشتن شرائط، براساس مقررات فصل سوم این قانون، تحت پوشش حمایتهای آن قرار می گیرند.
مجموع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری با احتساب دریافتی های قبلی بر اساس سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری برای مجردها حداقل 6 و حداکثر 30 ماه، و برای متأهلان حداقل 12 و حداکثر 40 ماه می باشد. بیمه شدۀ بیکار و افراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمۀ بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندهای الف و ب مادۀ 3 قانون تأمین اجتماعی استفاده خواهند کرد. مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمری های تأمین اجتماعی از پرداخت هر گونه مالیات معاف خواهند بود.
در مواردی نیز مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد :
زمانی که بیمه شده مجددا اشتغال به کار یابد.
بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کار و امور اجتماعی ، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری نماید.
بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد.
بیمه شده بیکار، مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا ازکارافتادگی شود.
بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.
در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکار محرز گردد که بیکاری بیمه شده ناشی از میل و اراده او بوده است و یا چنانچه بیمه شده اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته و مقرری بیمه بیکاری دریافت نموده باشد، سازمان تأمین اجتماعی مکلف به استرداد مقرری پرداختی در مدت زمان غیرمجاز خواهد بود.
براساس این پیشنهاد، کارفرمایان موظفند با هماهنگی شوراهای اسلامی و یا نمایندگان کارگران فهرست محل های خالی شغل را که ایجاد می شوند به مراکز خدمات اشتغال محل اعلام نمایند. محل های شغلی مذکور (به استثنای رده های شغلی کارشناسی به بالا) توسط مراکز خدمات اشتغال و با معرفی بیکاران تامین می گردد.
وزارت کار و امور اجتماعی نیز مکلف است در اجرای این قانون، آموزش مهارتهای مورد نیاز بازار کار و نیز بازآموزی وارتقاء مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری موضوع این قانون را از طریق مراکز دولتی و یا غیر دولتی با استفاده از منابع صندوق بیمه بیکاری و منابع پیش بینی شده خود، محقق نماید و وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و رفاه و تأمین اجتماعی و در موارد مربوط وزارت تعاون، مجری این قانون خواهند بود.
همان گونه که گفته شد، یک از پیشنهاد به حمایت از بیکاران متقاضی کار اختصاص دارد. کمک بیکاری برای بیکاران متقاضی کار به منظور حمایت از اقشار آسیب پذیر و بسط عدالت اجتماعی پرداخت می گردد و حقوق نیست و افراد واجد شرائط این قانون و تحت پوشش نهادهای حمایتی در صورتی از حمایت این قانون برخوردار می شوند که از پوشش نهاد حمایتی خارج شده باشند. مشمولان انقضاء مدت بیمه بیکاری و کسانی که از خدمت در دستگاههای موضوع ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری خارج می شوند، در صورت داشتن شرائط، مورد حمایت قرار می گیرند. بیکاران متقاضی کار و خانواده و افراد تحت تکفل آنان، در مدت دریافت کمک، تحت پوشش خدمات درمانی تأمین اجتماعی نیز قرار می گیرند. بیکار متقاضی کار بایستی حداقل یک سال دارای کارت بیکاری بوده و در انتظار کار باشد. تشخیص و معرفی بیکاران مشمول این قانون که درخواست و مدارک خود را به مراکز خدمات اشتغال واحدهای کار و امور اجتماعی تحویل نموده اند، بر عهده این وزارتخانه خواهد بود. مشمولان این قانون با معرفی کتبی واحد کار و امور اجتماعی محل، مورد حمایت قرار می گیرند. بیکاران مشمول این قانون در اخذ پروانه های کسب و کار، موافقت اصولی و تأسیس واحدهای اقتصادی از وزارت خانه های صنعتی، کشاورزی و خدماتی، با معرفی وزارت کار و امور اجتماعی در اولویت قرار خواهند داشت. واحدهای ذی ربط در محدوده اختیارات خود، مکلف به ارائه موافقت اصولی و پروانه کسب و کار برای مشمولان این قانون می شوند. مراکز کاریابیهای دولتی یا خصوصی مکلف شده اند کلیه افراد متقاضی کار را جهت حرفه آموزی و کسب مهارتهای فنی به مراکز آموزشی (اعم از مراکز سازمان فنی و حرفه ای، کارخانجات و آزاد) معرفی نمایند. مراکز آموزش فنی و حرفه ای کشور مکلفند نسبت به حرفه آموزی و کسب مهارتهای فنی متقاضیان کار اقدام نمایند تا بر اساس نیاز بازار کار آموزشهای لازم را کسب کنند. هزینه های مربوط از محل اعتبارات وزارت کار و امور اجتماعی و با کمک صندوق قابل تأمین می باشد. مراکز خدمات اشتغال و کاریابی دولتی مکلف می شوند کلیه جویندگان کار را ثبت نام نموده و با انجام مشاوره شغلی با توجه به استعداد فرد و در نظر گرفتن نیاز بازار کار طی فرمی به مراکز آموزش فنی و حرفه ای (دولتی یا آزاد) جهت آموزش و ارتقاء مهارت معرفی نمایند. بیکار متقاضی کار بایستی حداقل یک دوره از دوره های آموزش فنی و حرفه ای را گذرانده و دارای مدرک فنی و حرفه ای باشد. برای فارغ التحصیلان دانشگاهی و مراکز آموزش عالی و فارغ التحصیلان مراکز کار و دانش و فنی- حرفه ای که با تشخیص واحد اداره کار و امور اجتماعی محل، زمینه اشتغال برای آنها وجود دارد، گذراندن دوره های مربوط در مراکز آموزش فنی و حرفه ای الزامی نیست. کلیه کارفرمایان و کار آفرینان نیز مکلف شده اند، فهرست محلهای خالی شغل را که ایجاد می شود به مراکز خدمات اشتغال و کاریابی های محل (دولتی یا خصوصی) اعلام نمایند.
عضو هیأت رئیسه مجلس افزود: در صورت موافقت دولت، منابع مالی و هزینه های قانون، در مدت اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها از محل (تا نیم درصد درآمدهای نفتی و غیر نفتی کشور) با پیش بینی در قانون بودجه سالهای 90 تا 93 و پس از آن از محل 50 درصد درآمدهای حاصل از اجرای قانون مذکور (سهم خانوار) تأمین می شود. همچنین «90» درصد درآمد خسارات و جرایم ناشی از اشتغال اتباع خارجی بدون مجوز و کودکان و نوجوانان کمتر از 15 سال و درآمدهای ناشی از کمکهای مردمی و سازمانهای حمایتی داخلی و خارجی (مانند بانک جهانی) برای این منظور اختصاص می یابد.
همچنین دولت مکلف شده ااست ترتیبی اتخاذ نماید که در سال اول اجرای قانون حداقل 10 درصد بیکاران متقاضی کار در کشور بر اساس اولویتهای زیر تحت پوشش قرار گرفته و بتدریج با اجرای مقررات این قانون ظرف 5 سال به کلیه افراد واجد شرایط تعمیم یابد. پرداخت کمک بیکاری با در نظر گرفتن اولویتهای زیر انجام شده و سپس به سایر بیکاران تسری خواهد یافت.
در این طرح پیشنهادی، میزان مقرری روزانه بیکاران متقاضی کار مجرد معادل 30 درصد حداقل حقوق و دستمزد می باشد. به مقرری افراد متأهل یا متکفل به میزان 10% حداقل حقوق و دستمزد افزوده می شود و دریافت کنندگان کمک بیکاری مانند سایر مستمریهای تأمین اجتماعی از پرداخت هر گونه مالیات معاف خواهند بود.
در مواردی نیز پیش بینی شده است که مقرری کمک بیکاری قطع گردد:
زمانی که مقرری بگیر اشتغال به کار یابد.
بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و سایر واحدهای ذیربط، مقرری بگیر بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی خودداری نماید.
مقرری بگیر بیکاری از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری نماید.
ده سال از آغاز حمایتهای موضوع این قانون سپری شده باشد.
دکتر فرهنگی در پایان افزود: همانگونه که ملاحظه می کنید این پیش بینی ها ضمن شکستن بن بست برای بسیاری از خانواده ها، به گونه ای تنظیم شده است، که مشوق بیکاری نبوده و زمینه را برای اشتغال فراگیر و مولد فراهم آورد و راه برنامه ریزان را برای برنامه ریزی مبتنی بر اطلاعات دقیق هموار سازد.