در نامه ای به رئیس جمهور؛
مقام معظم رهبری سیاستهای كلی برنامه پنجم توسعه را ابلاغ کردند

مقام معظم رهبری در نامه ای به رئیس جمهور، سیاستهای كلی برنامه پنجم توسعه در چارچوب سند چشم انداز بیست ساله را ابلاغ كردند.

به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، این سیاستهای كلی در چارچوب سند چشم انداز بیست ساله و با رویكرد مبنایی پیشرفت و عدالت، ابلاغ شده است.
سیاستهای كلی برنامه پنجم توسعه دارای 45 بند و شامل سرفصلهای: امور فرهنگی – امور علمی و فناوری – امور اجتماعی – امور اقتصادی و امور سیاسی، دفاعی و امنیتی است.
متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب اسلامی به رئیس جمهور كه همزمان برای رئیس مجلس، رئیس قوه قضاییه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شده به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای دكتر احمدی نژاد
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
با سلام و تحیت
پیش روی بودن دومین پنجسال از سند چشم انداز دوره ی بیست ساله كشور و ابلاغ بعضی از سیاستهای كلی اصولی مانند سیاستهای كلی اصلی 44 از یكطرف و بعضی تحولات جهانی از طرف دیگر اقتضاء می كند كه هرچه زودتر قانون برنامه ی پنجساله پنجم كشور با جهت گیری دستیابی به اهداف مرحله ای متناسب با سند چشم انداز بیست ساله تهیه گردد. اینك سیاستهای كلی برنامه پنجم كه باید مبنای تهیه و تدوین قانون برنامه ی پنجساله پنجم توسعه ی جمهوری اسلامی ایران باشد، ابلاغ می گردد.
انتظار می رود این سیاستها كه با رویكرد مبنایی پیشرفت و عدالت تنظیم شده، بتواند در جای جای كلیه فعالیتهای كشور چه در بُعد تقنین و چه در بُعد اجرا ظاهر گردد. بی گمان اهتمام و دقت نظر جنابعالی و هیئت محترم دولت و مجلس محترم شورای اسلامی و سایر دستگاههای رئیسی نظام می تواند در این باره نقش تعیین كننده ایفا كند. انتظار دارم در دوره ی پنجساله آینده اقدامات اساسی برای تدوین الگوی توسعه ایرانی ـ اسلامی كه رشد و بالندگی انسانها بر مدار حق و عدالت و دستیابی به جامعه ای متكی بر ارزشهای اسلامی و انقلابی و تحقق شاخصهای عدالت اجتماعی و اقتصادی در گرو آنست، توسط قوای سه گانه ی كشور صورت گیرد.
مشاركت جدی اندیشه وران حوزه و دانشگاه در تبیین مقوله ی عدالت و اقتضائات آن نقشی تعیین كننده در این امر دارد. لازم می دانم از مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام و هیأت محترم دولت و دبیرخانه مجمع و نیز كارشناسان فعال و همكار با این مجموعه ها كه در تنظیم پیشنهادهای مربوط به سیاستهای كلی برنامه ی پنجم نقش آفرینی كرده اند، صمیمانه سپاسگزاری نمایم.
نسخه ی حاوی مجموعه ی سیاستها همزمان برای مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت ارسال می شود.
سیدعلی خامنه ای

سیاستهاى كلى برنامه پنجم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ایران

ـ امور فرهنگى
1ـ تكمیل و اجراى طرح مهندسى فرهنگى كشور و تهیه پیوست فرهنگى براى طرح‏هاى مهم.
2ـ‌ زنده و نمایان نگه داشتن اندیشه دینى و سیاسى حضرت امام خمینى(ره) و برجسته كردن نقش آن به عنوان یك معیار اساسى در تمام سیاست گذارى‏ها و برنامه ریزى‏ها.
3ـ‌ تقویت قانونگرایى، انضباط اجتماعى، وجدان كارى، خودباورى، روحیه كار جمعى، ابتكار، درستكارى، قناعت، پرهیز از اسراف و اهتمام به ارتقاء كیفیت در تولید.
4ـ مقابله با جریانات انحرافى در حوزه دین و زدودن خرافات و موهومات.
5ـ استفاده بهینه از فناورى‏هاى اطلاعاتى و ارتباطى براى تحقق اهداف فرهنگى نظام.
6ـ ایجاد درك مشترك از چشم انداز بیست ساله و تقویت باور و عزم ملى براى تحقق آن….

ـ امور علمى و فناورى
7ـ تحول در نظام آموزش عالى و پژوهش در موارد زیر:
1ـ 7ـ افزایش بودجه تحقیق و پژوهش به 3 درصد تولید ناخالص داخلى تا پایان برنامه پنجم و افزایش ورود دانش آموختگان دوره كارشناسى به دوره‏هاى تحصیلات تكمیلى به 20 درصد.
2ـ 7ـ دستیابى به جایگاه دوم علمى و فناورى در منطقه و تثبیت آن در برنامه پنجم.
3ـ 7ـ ارتباط مؤثر بین دانشگاهها و مراكز پژوهشى با صنعت و بخشهاى مربوط جامعه.
4ـ 7ـ توانمندسازى بخش غیردولتى براى مشاركت در تولید علم و فناورى.
5ـ 7ـ دستیابى به فناورى‏هاى پیشرفته مورد نیاز.
8ـ تحول در نظام آموزش و پرورش با هدف ارتقاء كیفى آن بر اساس نیازها و اولویتهاى كشور در سه حوزه دانش، مهارت و تربیت و نیز افزایش سلامت روحى و جسمى دانش‏آموزان.
9ـ تحول و ارتقاء علوم انسانى با: تقویت جایگاه و منزلت این علوم، جذب افراد مستعد و با انگیزه، اصلاح و بازنگرى در متون و برنامه‏ها و روش‏هاى آموزشى، ارتقاء كمى و كیفى مراكز و فعالیتهاى پژوهشى و ترویج نظریه‏پردازى، نقد و آزاداندیشى.
10ـ گسترش حمایتهاى هدفمند مادى و معنوى از نخبگان و نوآوران علمى و فناورى از طریق: ارتقاء منزلت اجتماعى، ارتقاء سطح علمى و مهارتى، رفع دغدغه خطرپذیرى مالى در مراحل پژوهشى و آزمایشى نوآورى‏ها، كمك به تجارى سازى دستاوردهاى آنان.
11ـ تكمیل و اجراى نقشه جامع علمى كشور.

ـ امور اجتماعى
12ـ تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و در صحنه‏هاى اجتماعى و استیفاى حقوق شرعى و قانونى بانوان در همه عرصه‏ها و توجه ویژه به نقش سازنده آنان.
13ـ تقویت هویت ملى جوانان متناسب با آرمانهاى انقلاب اسلامى، فراهم كردن محیط رشد فكرى و علمى و تلاش در جهت رفع دغدغه‏هاى شغلى، ازدواج، مسكن و آسیبهاى اجتماعى آنان، توجه به مقتضیات دوره جوانى و نیازها و تواناییهاى آنان.
14ـ اصلاح نظام ادارى و قضایى در جهت: افزایش تحرك و كارآیى، بهبود خدمت رسانى به مردم، تأمین كرامت و معیشت كاركنان، به كارگیرى مدیران و قضات لایق و امین و تأمین شغلى آنان، حذف یا ادغام مدیریتهاى موازى، تأكید بر تمركز زدایى در حوزه‏هاى ادارى و اجرایى، پیشگیرى از فساد ادارى و مبارزه با آن و تنظیم قوانین مورد نیاز.
15ـ هویت بخشى به سیماى شهر و روستا، باز آفرینى و روزآمد سازى معمارى ایرانى – اسلامى، رعایت معیارهاى پیشرفته براى ایمنى بناها و استحكام ساخت و سازها.
16ـ تقویت و كارآمد كردن نظام بازرسى و نظارت، اصلاح قوانین و مقررات در جهت رفع تداخل میان وظایف نهادهاى نظارتى و بازرسى.
17ـ اولویت دادن به ایثارگران انقلاب اسلامى در عرضه منابع مالى و فرصتها و امكانات و مسؤولیتهاى دولتى در صحنه‏هاى مختلف فرهنگى و اقتصادى.
18ـ اهتمام به توسعه ورزش و حمایت از گسترش فعالیت‏هاى گردشگرى با تأكید بر سفرهاى زیارتى.
19ـ تأكید بر رویكرد انسان سالم و سلامت همه جانبه با توجه به:
1ـ 19ـ یكپارچگى در سیاستگذارى، برنامه ریزى، ارزشیابى، نظارت و تخصیص منابع عمومى.
2ـ 19ـ ارتقاء شاخصهاى سلامت هوا، امنیت غذا، محیط و بهداشت جسمى و روحى.
3ـ 19ـ كاهش مخاطرات و آلودگى‏هاى تهدید كننده سلامت.
4ـ 19ـ اصلاح الگوى تغذیه جامعه با بهبود تركیب و سلامت مواد غذایى.
5ـ 19ـ توسعه كمى و كیفى بیمه‏هاى سلامت و كاهش سهم مردم از هزینه‏هاى سلامت به 30% تا پایان برنامه پنجم.
20ـ ارتقاء امنیت اجتماعى:
1ـ 20ـ مبارزه همه جانبه با مواد مخدر و روانگردان و اهتمام به اجراى سیاستهاى كلى مبارزه با مواد مخدر.
2ـ 20ـ سامان بخشى مناطق حاشیه‌نشین و پیشگیرىوكنترل ناهنجارى‏هاى عمومى ناشى از آن.
3ـ 20ـ استفاده از ابزارهاى فرهنگى، آموزشى و رسانه‏ها براى پیشگیرى و مقابله با ناهنجارى‏هاى فرهنگى و اجتماعى.

ـ امور اقتصادى
الف) رشد مناسب اقتصادى با تأكید بر:
21ـ تحقق رشد مستمر و پرشتاب اقتصادى به میزان حداقل 8% نرخ رشد سالیانه تولید ناخالص داخلى ‏با:
1ـ 21ـ توسعه سرمایه گذارى از طریق كاهش شكاف پس انداز – سرمایه گذارى با حفظ نسبت پس‏انداز به تولید ناخالص داخلى حداقل در سطح 40 درصد و جذب منابع و سرمایه‏هاى خارجى.
2ـ 21ـ ارتقاء سهم بهره‏ورى در رشد اقتصادى به یك سوم در پایان برنامه.
3ـ 21ـ بهبود فضاى كسب و كار كشور با تأكید بر ثبات محیط اقتصاد كلان، فراهم آوردن زیرساخت‏هاى ارتباطى، اطلاعاتى، حقوقى، علمى و فناورى مورد نیاز، كاهش خطرپذیرى‏هاى كلان اقتصادى، ارائه مستمر آمار و اطلاعات به صورت شفاف و منظم به جامعه.
4ـ 21ـ تقویت و توسعه نظام استاندارد ملى.
22ـ تغییر نگاه به نفت و گاز و درآمدهاى حاصل از آن، از منبع تأمین بودجه عمومى به «منابع و سرمایه‏هاى زاینده اقتصادى» و ایجاد صندوق توسعه ملى با تصویب اساسنامه آن در مجلس شوراى اسلامى در سال اول برنامه پنجم و برنامه ریزى براى استفاده از مزیت نسبى نفت و گاز در زنجیره صنعتى و خدماتى و پایین دستى وابسته بدان با رعایت:
1ـ 22ـ واریز سالانه حداقل 20 درصد از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز و فرآورده‏هاى نفتى به صندوق توسعه ملى.
2ـ 22ـ ارائه تسهیلات از منابع صندوق توسعه ملى به بخش‏هاى خصوصى، تعاونى و عمومى غیردولتى با هدف تولید و توسعه سرمایه گذارى در داخل و خارج كشور با در نظر گرفتن شرایط رقابتى و بازدهى مناسب اقتصادى.
3ـ 22ـ قطع وابستگى هزینه‏هاى جارى دولت به درآمدهاى نفت و گاز تا پایان برنامه.
23ـ اصلاح ساختار نظام بانكى با اجراى كامل و روزآمد قانون بانكدارى بدون ربا و نهادینه كردن نظام‏هاى قرض‏الحسنه، تأمین اعتبارات خرد و اعتبارات لازم براى سرمایه گذارى‏هاى بزرگ.
24ـ ارتقاء كمى و كیفى بازارهاى مالى(سرمایه، پول و بیمه) با تأكید بر كارایى، شفافیت و سلامت.
25ـ تحقق سیاست‏هاى كلى اصل44 قانون اساسى والزامات مربوط به هر یك از بندها با تأكیدبر:
1ـ25ـ حمایت از شكل‏گیرى بازارهاى رقابتى.
2ـ25ـ ایجاد ساختارهاى مناسب براى ایفاى وظایف حاكمیتى(سیاست گذارى، هدایت و نظارت).
3ـ25ـ تنظیم سیاست‏هاى تشویقى در جهت تبدیل فعالیت‏هاى غیرمتشكل (نهاد خانوار) به فعالیت‏هاى واحدهاى حقوقى.
4ـ25ـ ایجاد بازار رقابتى براى ارائه خدمات بیمه درمانى.
26ـ توجه به ارزش اقتصادى، امنیتى، سیاسى و زیست محیطى آب با تسریع در استحصال، عرضه، نگهدارى و مصرف آن و مهار آبهایى كه از كشور خارج مى‏شود با اولویت استفاده از منابع آبهاى مشترك.
27ـ سرمایه گذارى در استحصال و استخراج گاز و نفت و معادن مشترك با كشورهاى همسایه با رعایت سیاست‏هاى كلى اصل 44 قانون اساسى.
28ـ حفظ ذخایر راهبردى ارزى به مقدارى كه اطمینان از تأمین نیازهاى اساسى كشور در مدت معین (براساس مصوبه شوراى عالى امنیت ملى) حاصل گردد.
29ـ تأكید بر راهبرد توسعه صادرات به ویژه در بخش خدمات با فناورى بالا به نحوى كه كسرى تراز بازرگانى بدون نفت كاهش یافته و توازن در تجارت خدمات ایجاد گردد.
30ـ گسترش همه جانبه همكارى با كشورهاى منطقه جنوب غربى آسیا در تجارت، سرمایه‏گذارى و فناورى.
31ـ ارتقاء و هماهنگى میان اهداف توسعه‏اى: آموزش، بهداشت و اشتغال به طورى كه در پایان برنامه پنجم، شاخص توسعه انسانى به سطح كشورهاى با توسعه انسانى بالا برسد.
32ـ تبدیل نظام بودجه ریزى كشور به بودجه ریزى عملیاتى.
33ـ برقرارى ارتباط كمى و كیفى میان برنامه پنج‏ساله و بودجه‏هاى سالیانه با سند چشم‏انداز با رعایت شفافیت و قابلیت نظارت.

ب) گسترش عدالت اجتماعى با:
34ـ تنظیم همه فعالیت‏هاى مربوط به رشد و توسعه اقتصادى بر پایه عدالت اجتماعى و كاهش فاصله میان درآمدهاى طبقات و رفع محرومیت از قشرهاى كم درآمد با تأكید بر موارد زیر:
1ـ 34ـ جبران نابرابرى‏هاى غیرموجه درآمدى از طریق سیاستهاى مالیاتى، اعطاى یارانه‏هاى هدفمند و ساز و كارهاى بیمه‏اى.
2ـ 34ـ تكمیل بانك اطلاعات مربوط به اقشار دو دهك پایین درآمدى و به هنگام كردن مداوم آن.
3ـ 34ـ هدفمند كردن یارانه‏هاى آشكار و اجراى تدریجى هدفمند كردن یارانه‏هاى غیرآشكار.
4ـ 34ـ تأمین برخوردارى آحاد جامعه از اطلاعات اقتصادى.
35ـ اقدامات لازم براى جبران عقب ماندگى‏هاى حاصل از دورانهاى تاریخى گذشته با تأكید بر:
1ـ 35ـ‌ ارتقاء سطح درآمد و زندگى روستاییان و كشاورزان با تهیه طرحهاى توسعه روستایى، گسترش كشاورزى صنعتى، صنایع روستایى و خدمات نوین و اصلاح نظام قیمت‏گذارى محصولات كشاورزى.
2ـ 35ـ‌گسترش فعالیت‏هاى اقتصادى در مناطق مرزى و سواحل جنوبى و جزایر با استفاده از ظرفیت‏هاى بازرگانى خارجى كشور.
3ـ 35ـ‌كاهش فاصله دو دهك بالا و پایین درآمدى جامعه به طورى كه ضریب جینى به حداكثر 35/0 در پایان برنامه برسد.
4ـ 35ـ‌ انجام اقدامات ضرورى براى رساندن نرخ بیكارى در كشور به 7 درصد.
5ـ 35ـ‌ تأمین بیمه فراگیر و كارآمد و گسترش كمى و كیفى نظام تأمین اجتماعى و خدمات بیمه درمانى.
6ـ 35ـ‌ توسعه نظام‏هاى پیشگیرى از آسیب‏هاى فردى و اجتماعى.
7ـ 35ـ‌ حمایت از اقشار محروم و زنان سرپرست خانوار.
8ـ 35ـ ‌توسعه بخش تعاون با هدف توانمندسازى اقشار متوسط و كم‏درآمد جامعه به نحوى كه تا پایان برنامه پنجم سهم تعاون به 25 درصد برسد.

ـ امور سیاسى، دفاعى و امنیتى
36ـ تقویت حضور و مشاركت مردم در عرصه‏هاى سیاسى، اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى.
37ـ جهت دهى جریانات سیاسى به پایبندى به ارزش‏هاى اسلامى – انقلابى، دفاع از منافع‏ملى، دشمن‏ستیزى، قانون پذیرى و اصول اخلاقى.
38ـ حمایت از آزادى‏هاى مشروع و صیانت از حقوق اساسى ملت.
39ـ اعتلاى شأن، موقعیت، اقتدار و نقش جمهورى اسلامى ایران در منطقه و نظام بین‏الملل به‏منظور تحكیم امنیت ملى و پیشبرد منافع ملى با تأكید بر:
1ـ 39ـ تقویت همكارى‏هاى دوجانبه، منطقه‏اى و بین‏المللى با اولویت كشورهاى همسایه.
2ـ 39ـ تقویت روابط سازنده با كشورهاى غیرمتخاصم.
3ـ 39ـ بهره‏گیرى از روابط براى افزایش توان ملى.
4ـ 39ـ مقابله با افزون خواهى و اقدام متجاوزانه در روابط خارجى.
5ـ 39ـ تلاش براى رهایى منطقه از حضور نظامى بیگانگان.
6ـ 39ـ حمایت از مسلمانان و ملت‏هاى مظلوم و مستضعف بویژه ملت فلسطین.
7ـ 39ـ تلاش براى همگرایى بیشتر میان كشورهاى اسلامى.
8ـ 39ـ تلاش براى اصلاح ساختار سازمان ملل.
9ـ 39ـ سازماندهى تلاش مشترك براى ایجاد مناسبات و نظامات جدید اقتصادى، سیاسى و فرهنگى منطقه‏اى و جهانى با هدف تأمین عدالت، صلح و امنیت جهانى.
40ـ حضور فعال و هدفمند در سازمانهاى بین‏المللى و منطقه‏اى و تلاش براى ایجاد تحول در رویه‏هاى موجود بر اساس ارزشهاى اسلامى.
41ـ ارتقاء نقش مدیریتى ایران در توزیع و ترانزیت انرژى، افزایش فرصتهاى صادراتى، جذب سرمایه و فناورى‏هاى پیشرفته و كمك به استقرار نظام پولى، بانكى و بیمه‏اى مستقل با كمك كشورهاى منطقه‏اى و اسلامى و دوست با هدف كاهش وابستگى به سیستم پولى نظام سلطه.
42ـ تقویت تعامل فرهنگى، حقوقى، سیاسى و اقتصادى با جهان بویژه حوزه تمدن اسلامى – ایرانى.
43ـ‌ تقویت هویت اسلامى و ایرانى ایرانیان خارج از كشور، كمك به ترویج خط و زبان فارسى در میان آنان، حمایت از حقوق آنان و تسهیل مشاركت آنان در توسعه ملى.
44ـ تحكیم و ارتقاء امنیت پایدار، فراگیر و تضمین كننده اهداف و منافع ملى با تأكید بر:
1ـ 44ـ تقویت نقش مردم و اطلاعات مردمى در پیشگیرى از تحركات ضد امنیتى.
2ـ 44ـ تقویت و تعامل مؤثر دستگاه‏هاى اطلاعاتى، انتظامى و قضایى و هماهنگى بین آنها براى تأمین اشراف اطلاعاتى و مقابله با هر نوع اخلال در امنیت عمومى، اقتصادى و اجتماعى و مقابله با تهدیدهاى نرم.
3ـ 44ـ ایجاد سامانه یكپارچه نرم‏افزارى اطلاعاتى، ارتقاء سطح حفاظت از اطلاعات رایانه‏اى، توسعه علوم و فناورى‏هاى مرتبط با حفظ امنیت سامانه‏هاى اطلاعاتى و ارتباطى به منظور صیانت از فضاى تبادل اطلاعات، تقویت فنى براى مقابله با تخلفات در فضاهاى رایانه‏اى و صیانت از حریم فردى و عمومى.
4ـ 44ـ تقویت زیر ساخت‏هاى انسجام و همبستگى ملى براى پیشگیرى و مقابله با عوامل بروز گسست‏هاى هویتى، اجتماعى، فرهنگى و اعتقادى.
45ـ ارتقاء توانمندى‏هاى دفاعى و قدرت بازدارندگى به منظور دفاع از حاكمیت، تمامیت ارضى، منافع و امنیت ملى و مقابله مؤثر با تهدیدهاى خارجى و ایجاد توازن منطقه‏اى با تأكید بر:
1ـ 45ـ‌ كسب دانش و فناورى‏هاى نو و نرم‏افزارهاى پیشرفته دفاعى و نوسازى و بازسازى صنایع دفاعى، افزایش ضریب خودكفایى با توسعه تحقیقات و بهره‏مندى از همه ظرفیت‏هاى صنعتى كشور.
2ـ 45ـ‌ اهتمام به حضور نیروهاى مردمى در امنیت و دفاع از كشور و انقلاب با تقویت كمى و كیفى بسیج مستضعفان.
3ـ 45ـ‌ گسترش پدافند غیرعامل.
4ـ 45ـ‌ امنیت پایدار مناطق مرزى و كنترل مؤثر مرزها.